Kophalsprothese

Bij een breuk

Orthopedie

U wordt binnenkort geopereerd in verband met een gebroken heup. Tijdens de operatie wordt de helft van het heupgewricht vervangen door een kunstgewricht, de zogenaamde kophalsprothese.

De bouw van het heupgewricht

Bovenaan het bovenbeen (A) zit de heuphals (B) met daarop de heupkop (C). Deze vormt samen met de heupkom (D) het heupgewricht. De heupkom bevindt zich in het bekken (E). Rondom het heupgewricht zit het heupkapsel (F).

Op oudere leeftijd vindt de aanvoer van bloed naar de heupkop alleen plaats vanuit het kapsel. Bij verscheuring van het kapsel wordt deze bloedaanvoer onderbroken.

Behandelingsmogelijkheden

Door bijvoorbeeld een val kan de heup breken. Meestal is dit op de overgang tussen bovenbeen en hals, maar ook wel eens tussen de hals en kop. De beste behandeling is afhankelijk van de plaats van de breuk en de botkwaliteit (osteoporose). Het kan dus zijn dat 2 mensen met een gebroken heup een andere behandeling krijgen.

Als oudere mensen een heupbreuk tussen hals en kop hebben waarbij de kop niet verplaatst is, is de bloedvoorziening naar de heupkop soms nog intact.

De specialist kan dan eerst afwachten of natuurlijk herstel van de breuk optreedt.

Is de heupkop (alsnog) verplaatst, dan wordt de bloedvoorziening naar de heupkop onderbroken. Er is geen aanvoer meer van voedingsstoffen naar de kop, zodat deze zal afsterven. Een operatie is dan nodig om de heupkop en hals te vervangen.

Als er geen overmatige slijtage aan de kom is, is het niet nodig om ook de kom te vervangen. Men spreekt dan van een halve heupprothese of kophalsprothese.

De operatie

De operatie kan plaatsvinden onder algehele anesthesie (narcose) of met een ruggenprik. Hierbij is alleen het onderlichaam verdoofd. Dit laatste kan worden gecombineerd met een slaapmiddel waardoor u weinig of niets van de operatie merkt. De anesthesioloog, dit is de arts die tijdens de ingreep voor de verdoving zorgt, bespreekt met u welke vorm van verdoving voor u het beste is.

Tijdens de operatie wordt het beschadigde heupdeel vervangen door een metalen kunstgewricht. Hiervoor wordt de afgebroken heupkop en de heuphals verwijderd. Om bij het gewricht te komen wordt op de zijkant van het bovenbeen en de bil een snede van ongeveer 25 cm gemaakt.

Hierna wordt het heupkapsel opengesneden. In het bovenbeen wordt een metalen pen geplaatst waarop de nieuwe kop (G) is bevestigd. De heuppen wordt in het bovenbeen vastgelijmd (gecementeerd). Als de nieuwe kop weer in de kom is geplaatst wordt het kapsel weer gesloten. Hierna worden de spieren en de operatiewond gehecht.

Tegen eventuele bloeduitstortingen krijgt u een stevig verband om de heup.

Na de operatie

Dezelfde of volgende dag begint u met fysiotherapie. De fysiotherapeut leert u weer lopen. Eerst gebeurt dit in een walker, later met krukken of een rekje. Ook leert u hoe u het beste in en uit bed kunt stappen, kunt gaan zitten, kunt opstaan en kunt traplopen.

Hoelang u in het ziekenhuis moet blijven is afhankelijk van uw zelfstandigheid. Soms vindt nog (enige tijd) een opname plaats op een speciale verpleeg- en/of revalidatieafdeling. Dit wordt vooraf met u en/of uw familie besproken. Enkele maanden na de operatie kunnen de meeste mensen weer net zo lopen als vroeger.

Mogelijke complicaties

Ondanks de zorg die besteed wordt aan de operatie, kunnen onderstaande complicaties voorkomen:

• Infectie van de heupprothese of het gebied er omheen.
• Ontwrichting (luxatie) van de kunstheup.
• Nabloeding, waarvoor soms een extra operatie nodig kan zijn.
• Beenlengteverschil. Hiervoor kan een kleine hakverhoging in de schoen nodig zijn.
• Tintelingen of krachtsverlies in het been door overrekking van de zenuw. Dit is meestal van tijdelijke aard.
• Trombose. Afhankelijk van uw leeftijd krijgt u bloedverdunnende medicijnen voorgeschreven om de kans hierop te beperken.
• Kalkafzetting waardoor de beweeglijkheid van het gewricht vermindert.
• Pijn in de lies.
• Loslating van de prothese na langere tijd. De prothese kan dan eventueel worden vervangen.

Voornamelijk oudere mensen kunnen door de acute opname en de operatie tijdelijk verward raken. In de meeste gevallen herstelt dit zich na verloop van tijd weer vanzelf.

Weer naar huis

Een heupbreuk is altijd plotseling, Hierdoor zullen tijdens de opname veel zaken voor de thuis- / woonopvang in korte tijd geregeld moeten worden. Omdat iedere individuele situatie anders is, geven we hier alleen enkele algemene tips. De verpleegkundige bespreekt met u de specifieke aandachtspunten.

Algemene adviezen:

• Zorg voor extra handgrepen bij het toilet, bad of douche.
• Haal losliggende vloerkleedjes weg.
• Zorg voor een (tijdelijke) verhoging van uw bed en toilet.
• Na de operatie is het vaak (enige tijd) nodig met krukken, een rekje of rollator te lopen. Zorg dat u deze voor het ontslag in huis heeft. Deze hulpmid­delen zijn o.a. te verkrijgen bij de thuiszorg­winkel.

Denk tijdens de opname zelf al na over mantelzorg en zaken die u zelf kunt regelen bv. maaltijdvoorziening, boodschappen laten doen, hulpmiddelen of persoonsalarmering.

Heeft u meer hulp nodig, dan wordt de transferverpleegkundige ingeschakeld. Deze verpleegkundige bespreekt met u wat u aan zorg nodig heeft en welke mogelijkheden er zijn binnen de huidige regel- en wetgeving. Meer informatie leest u in de folder Transferverpleegkundige.

Leven met een prothese

Levensduur en controle
Een kunstgewricht is kwetsbaar. De levensduur wordt in het algemeen beperkt doordat de prothese los gaat zitten of door slijtage van de heupkom. De kans hierop is wisselend. Voor het ontslag wordt een controleafspraak op de polikliniek gemaakt.

Uw operatie gegevens worden geregistreerd in de Landelijke Registratie Orthopedische Implantaten. Indien u hier bezwaar tegen heeft kunt u dit ken­baar maken aan uw behandelend specialist.