Schouderprothese voor een schouderbreuk

Anatomische / reversed schouderprothese

Orthopedie

Binnenkort krijgt u een schouderprothese omdat u een schouderbreuk (fractuur) heeft. Deze folder kan u en uw familieleden helpen zich goed op de operatie en de erop volgende periode voor te bereiden.

De bouw van het schoudergewricht

Het schoudergewricht zit ingewikkeld in elkaar. De kop van de bovenarm (D) vormt een kogelgewricht met de kom (E) van het schouderblad (H). De kop is veel groter dan het bot van de kom. Om de kom beter te laten steunen zit op de kom een extra kraakbeenrand, het labrum (L). De kop en de kom zijn bekleed met kraakbeen. Aan de bovenzijde wordt het gewricht beschermd door een botdakje, het acromion (A) en het sleutelbeen (F).

De arm wordt bewogen met spieren (C). Deze spieren vormen samen met het gewrichtskapsel een beschermende manchet om het gewricht en helpen de kop in de kom te houden. Om de spieren soepel langs het acromion te laten glijden, zit hier een met slijm gevulde holte (slijmbeurs) (S) tussen.

Behandelingsmogelijkheden

De meeste breuken van de schouder(kop) kunnen worden behandeld met een draagband / sling. Soms is een operatie nodig waarbij de botfragmenten aan elkaar worden geschroefd.

Bij een verbrijzelingsbreuk van de schouderkop is dit niet mogelijk. Men kan dan kiezen tussen niets doen en klachten aanvaarden of een schouderprothese. Soms blijkt een met een draagband behandelde breuk toch niet goed te genezen. Er kan dan alsnog worden gekozen voor een schouderprothese. Een schouderprothese zal de pijnklachten goed verbeteren, echter de beweeglijkheid van de schouder is vaak minder dan voorheen. Dit laatste ziet men ook de bij de overige behandelvormen van de schouderbreuken.

Voorbereiding

Vaak begint korte tijd na de breuk de schouder door de bloeduitstortingen ernstig op te zwellen. Een operatie op dat moment geeft dan meer kans op complicaties. Daarom wordt vaak enige dagen gewacht met opereren. Soms kan u de operatie thuis afwachten, soms blijft u hiervoor in het ziekenhuis.

In de eerste weken na thuiskomst kunt u de arm nog niet goed gebruiken. U heeft dan meestal hulp nodig voor kleine huishoudelijke klusjes. Stel al vóór de dag van opname de thuiszorg op de hoogte en regel zo mogelijk al hulp van familie of vrienden.

De operatie

De operatie gebeurt altijd onder narcose. Tijdens de operatie vervangt de arts het aangetaste gewricht door een kunstgewricht.

Via een 20 cm lange snede aan de voorzijde van de schouder maakt men het gewricht open. De arts verwijderd de afgebroken botfragmenten en maakt het resterende bot op maat. In de bovenarm plaatst de arts een metalen pen waarop de nieuwe kop (P) is bevestigd. De prothese wordt in het bot vastgelijmd met botcement. Als de nieuwe kop weer in de kom is geplaatst hecht men het kapsel weer. Er wordt tijdelijk een plastic slangetje in de wond achtergelaten om restanten bloed en wondvocht af te zuigen. Dan hecht de arts de spieren en de operatiewond. Hierna wordt de arm met een verband tegen de borstkas gebonden. Vaak wordt gekozen om de positie van de kom en kop om te wisselen. Gezien de betere resultaten bij breuken. Dit heet een reversed of omgekeerde schouderprothese.

Als de spieren van het schouderkapsel (de cuff spieren) van slechte kwaliteit zijn wordt een kop- en komprothese geplaatst. De kop en kom worden van plaats gewisseld. De kom komt aan de zijde van de bovenarm en de kop aan het schouderblad. Dit noemen we een reversed prothese.

Na de operatie

Om pijn en zwelling tegen te gaan neemt u op de avond na de operatie 1 tablet Meloxicam (= Movicox). Eventueel neemt u de volgende dag nog 1 tablet. Overleg bij maagklachten met uw huisarts of neem in plaats hiervan paracetamol.

Afhankelijk van de zwelling zal de fysiotherapeut de tweede dag na de operatie met u gaan oefenen. Deze geeft u ook instructies wat u wel en niet met de arm mag doen en wanneer dat weer mag. Hoe lang u opgenomen bent hangt af van de wondgenezing, ongeveer 2 - 3 dagen.

Mogelijke complicaties

Ondanks alle zorg die besteed wordt aan de operatie, kunnen er soms toch nog complicaties ontstaan zoals:

• Infectie van de schouderprothese of het gebied eromheen.
• Ontwrichting (luxatie) van de prothese. De kans hierop is het grootst in de eerste 6 weken na de operatie.
• Het litteken kan breed worden.
• Nabloeding of beschadiging van bloedvaten, waarvoor soms een extra operatie nodig kan zijn.
• Zenuwbeschadiging waardoor u (tijdelijke) tintelingen of krachtsverlies in de arm en schouder kunt krijgen.
• Niet goed herstellen van de beweeglijkheid.
• Pijnklachten blijven houden of een instabiel gevoel.
• Trombose. Om de kans te verminderen krijgt u hiervoor medicijnen (tijdens opname).
• Loslating van de prothese na langere tijd. De prothese kan dan eventueel weer worden vervangen.

Weer naar huis

Omdat een botbreuk meestal onverwacht komt, zullen al tijdens de opname zaken voor de thuissituatie in korte tijd geregeld moeten worden. Omdat er veel verschil kan bestaan in de woonsituatie geven we u hier alleen enkele algemene tips:

• Zorg voor extra handgrepen bij het toilet, douche en/of bad*. U kunt zich dan met de 'goede' arm ondersteunen.
• Stel zo nodig zo vlug mogelijk na de opnamedag de thuiszorg op de hoogte en regel zo mogelijk hulp van familie of vrienden. De verpleging op de afdeling kan u hierbij helpen.
• Zorg voor een (tijdelijke) verhoging van het toilet*, u komt dan gemakkelijker overeind.

Deze hulpmiddelen zijn te verkrijgen bij de thuiszorgwinkels.

Het herstel

De eerste tijd krijgt u fysiotherapie in het ziekenhuis. Dit is poliklinisch. Soms is daarna nog fysiotherapie bij u in de buurt nodig. Het duurt enkele maanden voordat de schouder weer hersteld is. Vaak is de beweeglijkheid en de kracht van de arm blijvend verminderd ten opzichte van de gezonde arm. Om trombose te voorkomen krijgt u tijdens de opname bloed verdunnende medicijnen.

De nacontrole

U krijgt een controle afspraak op de polikliniek. Hier worden ook de hechtingen verwijderd.

Leven met een prothese

Beweging
Na plaatsing van een schouderprothese is de pijn meestal verdwenen en het bewegen van de schouder sterk verbeterd. Vaak blijft de beweeglijkheid en de kracht van de arm minder dan de gezonde arm.

Levensduur en controle
Een kunstgewricht is kwetsbaar. Materiaalslijtage komt bij normaal gebruik heel weinig voor. Zware lichamelijke inspanning, sport en veel tillen kunnen de levensduur van de prothese beperken. Delen van de prothese kunnen dan los gaan zitten. Soms gebeurt dit eerder en soms helemaal niet. Om eventuele loslating op tijd te ontdekken moet u levenslang regelmatig gecontroleerd te worden. Een belangrijk onderdeel van deze controle is een röntgenfoto.

* Laat u niet onder de oksel omhoog helpen. De schouderprothese kan dan luxeren (ontwrichten).

Weer aan het werk

Als u een betaalde baan heeft bespreekt u met uw bedrijfsarts wanneer u weer aan het werk kunt. Uw orthopeed kan en mag hierover geen uitspraken doen.

Registratie
Uw operatie gegevens worden geregistreerd in de Landelijke Registratie Orthopedische Implantaten. Als u hiertegen bezwaar heeft kunt u dit melden aan uw behandelend specialist.