Coloscopie/ sigmoïdoscopie met volledige laxatie

Onderzoek gehele / onderste gedeelte dikke darm

Endoscopie

Wat is een coloscopie?

Een coloscopie is een onderzoek van de binnenkant van de dikke darm. Dit onderzoek gebeurt met een endoscoop, een flexibele en bestuurbare slang van ongeveer 1 cm dikte. De endoscoop wordt via de anus voorzichtig opgeschoven, de hele dikke darm door. Het uiteinde van de endoscoop bevat een lampje waardoor er licht is in de darm en een kleine camera. De beelden die door de camera gemaakt worden zijn zichtbaar op de monitor en worden door de arts beoordeeld. Bij dit onderzoek wordt de binnenbekleding van de darm bekeken, het slijmvlies. De functie van de darm, dat wil zeggen, hoe de darm zich dagelijks “gedraagt” kunnen we met dit onderzoek niet beoordelen. 

Als het nodig is kan de arts tijdens het onderzoek stukjes weefsel (biopten) en poliepen (een goedaardig gezwel aan de darmwand) wegnemen. Een coloscopie wordt over het algemeen onder sedatie uitgevoerd.

 
Afbeelding: ©Norgine

Wat is een sigmoïdoscopie?

Bij een sigmoïdoscopie wordt een gedeelte van de dikke darm onderzocht, namelijk ongeveer 40 - 60 cm gerekend vanaf de anus. Een sigmoïdoscopie wordt over het algemeen zonder sedatie gedaan. Als de arts het nodig vindt dit wel onder sedatie te doen, dan wordt dit vooraf op de polikliniek met u besproken.

Zwanger

Als u zwanger bent, kan het onderzoek alleen plaatsvinden in overleg met de internist of Maag-Darm- Leverarts. Meld dit tijdig aan uw behandelend arts.

Voorbereiding

Digitale vragenlijst
Na verwijzing door uw (huis)arts of Bevolkingsonderzoek Nederland krijgt u een digitale vragenlijst toegestuurd. U krijgt een mail wanneer u deze kunt invullen. Dit doet u in MijnSJG, het digitale patiëntportaal van SJG Weert. De vragen gaan over uw algemene gezondheid en welke medicijnen u gebruikt. We gebruiken de antwoorden om te bepalen of er speciale maatregelen nodig zijn voor het onderzoek. Bijvoorbeeld (tijdelijk) stoppen met medicijnen of een andere vorm van verdoving (sedatie).

Kunt u de vragenlijst niet invullen? Dan bellen wij u vanzelf op en nemen we de vragen telefonisch met u door. Ook bij onduidelijkheden bellen wij u op. Wanneer alles duidelijk is, plannen we het onderzoek in. Soms zijn er bijzonderheden waardoor het nodig is om een extra afspraak in het ziekenhuis te plannen voor het kijkonderzoek. Dit hoort u vanzelf.

Verdoving
Krijgt u sedatie, dan is het soms nodig dat de anesthesioloog bepaalt welke sedatie voor u het beste is. Bijvoorbeeld als u bepaalde hart- of longproblemen heeft, epilepsie, overgewicht of een bepaalde leeftijd heeft bereikt. Dit wordt voor het onderzoek met u besproken.

Medicijnen
We bespreken uw medicijngebruik als daar bijzonderheden zijn. Sommige medicijnen moeten tijdelijk worden gestopt of aangepast. Dit geldt bv. voor ijzermedicatie en insuline. Als u bloedverdunners gebruikt, hoort u wanneer u hiermee moet stoppen.

Uw reguliere medicatie kunt u gewoon innemen. Ze zullen echter iets minder effect hebben i.v.m. laxeren. Als uw medicatie gewijzigd wordt in de tijd tussen uw intakegesprek en de coloscopie, dan moet u dat vóór het onderzoek vertellen aan de verpleegkundige.

Als u insuline gebruikt, neem deze en uw bloedglucosemeter mee naar het ziekenhuis. Controleer thuis voor u komt uw bloedglucose. Mocht deze te laag zijn dan mag u altijd 1 - 2 druivensuikerpastilles (verder geen voedsel of drinken) nemen. Deze smelten en kunnen geen kwaad voor het onderzoek.

Als u inhalaties gebruikt voor uw longen, dient u die wel gebruiken voor het onderzoek. Als u voor een evt. slaapapneu een zogenaamd CPAP masker thuis gebruikt, dit gelieve mee te nemen ten tijde van het onderzoek.

Als u een stoma heeft, neem altijd voldoende stomamateriaal mee om te verschonen (minstens 2 x verwisselen).

Laxeren
Het is belangrijk dat de darm goed schoon is, zodat het slijmvlies grondig kan worden onderzocht en zelfs de kleinste afwijkingen in het weefsel worden gezien. Wanneer de dikke darm van binnen nog ontlasting of etensresten bevat, is het zicht in de darm slecht en bemoeilijkt dit het onderzoek. De arts kan belangrijke zaken, waaronder poliepen en zelfs kanker, missen. De arts kan op dat moment beslissen om het hele onderzoek te stoppen en opnieuw in te plannen.

De dunne en dikke darm zijn samen ongeveer 8 meter lang en hebben een oppervlakte van 400 tot 500 m2. Om deze oppervlakte goed te kunnen schoonmaken moet u in de dagen voor het onderzoek laxeren volgens de instructies die u krijgt, de voeding aanpassen en veel drinken. Drink zoveel mogelijk heldere vloeistof: hoe meer, hoe beter!

Instructies
Lees de instructies voor het laxeren in deze folder goed en ruim op tijd door. Het recept voor het laxeermiddel wordt (tenzij anders afgesproken) naar uw eigen apotheek gemaild en kunt u daar afhalen. Bekijk ook de video waarna we in deze folder verwijzen. Hierin wordt stap voor stap uitgelegd hoe het laxeren in zijn werk gaat.

Afbeelding: ©Norgine

Voorbereiding thuis

LET OP:
Volg het laxeerschema in deze folder! (Dus niet het schema in de bijsluiter van de Pleinvue).

5 dagen voor het onderzoek gaat u licht verteerbaar eten.

Wat u niet mag eten
U mag in die dagen geen noten, pitjes, zaden en voedingsmiddelen met veel vezels gebruiken. Denk daarbij aan: brood met zaden / volkorenbrood / volkoren pasta / zilvervliesrijst / asperges / bleekselder / zuurkool / snijbonen / sperziebonen / prei / doperwten / peulvruchten / taugé / mais / champignons / ui / andijvie / spinazie / paprika / sinaasappel / grapefruit / mandarijnen / bramen / aardbeien / gedroogde vruchten / noten en pinda’s / tomaten / druiven / kiwi's / komijnkaas enz. Deze voedingsmiddelen blijven namelijk lang in de darmen en bemoeilijken het onderzoek. 

Wat u wel mag eten
Wat wordt wel aangeraden te eten:  beschuit / wit of lichtbruin brood / magere vleeswaren / gekookt ei / hagelslag / chocopasta / honing / stroop / jam zonder pitjes /  smeerkaas / magere kaas / rijp fruit of fruitconserven zonder pitjes of schil / appelmoes / vruchtenmoes / soep met stukjes vlees, vermicelli en/of soepballetjes / soep van gepureerde groenten / aardappelen / witte rijst / pasta / licht gebraden mager vlees , vis of kip (zonder vel) / bloemkool / broccoli / worteltjes / gekookte jonge bietjes / vla, pudding, yoghurt en kwark / pannenkoeken / poffertjes (geen volkoren).

De dag vóór het onderzoek

De dag vóór het onderzoek mag u tot 16:00 uur een licht ontbijt en een lichte lunch.

Laxeerschema

Vanaf 16:00 uur tot na het onderzoek mag u niet meer eten.
U mag alleen heldere dranken drinken. Heldere dranken zijn: water, thee, ranja, appelsap, heldere bouillon, zwarte koffie. Drink geen: alcohol, koffie met melk, vruchtendrank met pulp, melk of zuivelproducten.

Vanaf 19:00 uur begint u met laxeren.

• U neemt het zakje “Pleinvue dosis 1” en lost dit op in 500 ml water. Het kan een aantal minuten duren voor het poeder helemaal is opgelost.
• U drinkt dit in 30 - 90 minuten op. Tussendoor mag u nog andere heldere vloeistoffen drinken.
• Drink rustig en met kleine slokjes om misselijkheid te voorkomen. Misselijkheid is een veel voorkomende bijwerking.
• Die avond drinkt u nog minimaal 4 grote glazen / bekers heldere dranken (liefst meer).

Uitzondering klinisch laxeren:
Indien u klinisch moet laxeren (dit op aanvraag van de arts en indien noodzakelijk) dient u zich de dag voor het onderzoek al om 11:00 uur te melden op afdeling 3 zuid. U mag die dag alleen maar heldere vloeistoffen drinken en niets meer eten! 

Ochtend van het onderzoek

Laxeerschema
Na het drinken van het laxeermiddel nog minimaal 500 ml heldere dranken gebruiken (liefst meer) .

Op de dag van het onderzoek moet u 4 - 6 uur vóór het onderzoek nog een keer laxeren.
Weet dat u als u bv. om 09:00 uur ‘s morgens het onderzoek krijgt, u om 05:00 uur moet beginnen met laxeren!

• U neemt “Pleinvue dosis 2, zakje A” en “Pleinvue dosis 2, zakje B” en lost deze samen op in 500 ml water.
• U drinkt dit in 30 - 60 minuten op. Tussendoor mag u andere heldere vloeistoffen drinken.
• Drink weer rustig en met kleine slokjes om misselijkheid te voorkomen. Als u misselijk bent kunt u gaan overgeven. Daardoor is de darmreiniging onvoldoende en heeft u kans dat het onderzoek niet door kan gaan.
• Wanneer u de smaak niet lekker vindt, kunt u de vloeistof koud of met een rietje drinken zodat de smaak niet te lang in de mond blijft hangen, de vloeistof is erg zoet (zie tips achter in de folder).
• Blijf heldere dranken drinken tot 2 uur voor het onderzoek. Hoe meer u drinkt, hoe schoner de darm is.

2 uur vóór het onderzoek stopt u met drinken.
U kunt zich verslikken tijdens de sedatie. U mag wel spoelen, maar niet meer drinken.

Vlak voordat u naar het ziekenhuis komt is uw ontlasting waterig en geel (urinekleurig). De gele kleur wordt veroorzaakt door de galsappen, ook als uw galblaas verwijderd is.

Controleer zelf na elk toiletbezoek hoe de kleur van de ontlasting eruit ziet, dit is belangrijk te weten voor het onderzoek (dit dient uiteindelijk waterdun en geel te zijn).

Afbeelding: ©Norgine

Soms is het bij een sigmoïdoscopie niet nodig de volledige darmreiniging te doen. Dan wordt het laatste stukje darm gereinigd met een klysma (zeepspuit). Dit kunt u zelf thuis doen of dit wordt gedaan op de afdeling endoscopie. De klysmavloeistof wordt dan via de anus ingebracht en moet ongeveer 10 minuten inwerken in uw darm. Blijf daarom in de buurt van het toilet.

Heeft u nog vragen over het laxeren of lukt het innemen van de Pleinvue oplossing niet, neem dan de dag van het onderzoek zelf contact op met de afdeling endoscopie: 0495 – 57 21 99.

Dag van het onderzoek

Neem een briefje mee met het telefoonnummer van uw contactpersoon (degene die u komt halen). U kunt zich aanmelden bij de aanmeldzuilen bij de ingang. Hiervoor heeft u een geldig legitimatiebewijs nodig. U ontvangt een dagticket met daarop per afspraak vermeld hoe laat en waar u wordt verwacht. Kijk op de borden voor de juiste route.

• Uw partner of familielid kan niet bij het onderzoek zelf zijn!
  
  
• Als u een scopie krijgt met sedatie of nog een klysma krijgt, moet u 30 minuten vóór het onderzoek aanwezig zijn.
  
  
• A.u.b. geen vaseline, zinkzalf of iets dergelijks op het anaalgebied smeren voor het onderzoek. Dit tast de apparatuur aan en geeft een slecht beeld voor de arts. Na de toiletgang kunt u het beste babylotiondoekjes gebruiken (deppen), dit voorkomt een schraal en branderig gevoel. 
  
  
• Gebruik geen make-up. Als u nagellak gebruikt, zorg er dan voor dat minstens 1 nagel vrij is van nagellak.
  
  
• De verpleegkundige komt u ophalen in de wachtruimte en brengt u naar de voorbereidingskamer.
• Daar wordt het onderzoek nog een keer kort uitgelegd en worden u nog enkele vragen gesteld.
• Draag een shirt met korte mouwen, zo nodig krijgt u een papieren operatiehemd aan.
• Uw bezittingen en kleding worden in een plastic opbergkrat in een kast gezet.  
  Advies: neem geen waardevolle spullen mee zoals sieraden, tablets enz.
• Neem a.u.b. een tas mee om uw ondergoed in op te bergen.
• Een navelpiercing en genitale piercing van metaal moet eruit worden gehaald.

U neemt plaats op een bed. Tijdens het onderzoek wordt u begeleid door een verpleegkundige. Een tweede verpleegkundige assisteert de arts.

Het onderzoek

Met sedatie
Het onderzoek vindt plaats onder sedatie. Het doel van sedatie, of met andere woorden; het 'roesje', is dat u wat slaperig wordt. Deze slaperigheid treedt direct op na de toediening. Hoe slaperig u bent is niet te voorspellen, ook als u niet slaapt zult u het onderzoek meer ontspannen ondergaan. Een 'roesje' is dus geen narcose en is geen garantie dat u diep in slaap bent.

Tijdens de sedatie kunt u nog alles horen. Communiceren is lastig. U bent wat versuft en alles gaat een beetje langs u heen. Ook zorgt dit middel ervoor dat u zich (een gedeelte van) het onderzoek niet meer herinnert (ook als het lijkt dat u 'wakker' bent). 

Het kan zijn dat u wat minder gevoelig bent voor het slaapmiddel. Regelmatig gebruik van slaapmedicatie, drugs of alcoholische dranken kan de werking van het medicijn verminderen. Verder reageren sommige mensen wat ontremd door de toediening van het medicijn.

In sommige gevallen, zoals bij een slechte hart- en/of longfunctie, kan de arts die het onderzoek uitvoert besluiten af te zien van de toediening van sedatie vanwege het risico op complicaties.

• Voor het onderzoek wordt u aan een bewakingsmonitor aangesloten. Hiermee worden hartslag, ademhaling, bloeddruk en zuurstofgehalte bewaakt tijdens de sedatie.
• U krijgt een infuusnaald in uw arm of hand. Hierdoor krijgt u het kalmerende middel (de sedatie) toegediend, genaamd Dormicum.
• Als het nodig is krijgt u een pijnstiller (Fentanyl).
• U krijgt via een klein sponsje in de neus zuurstof toegediend.

Hoe gaat het onderzoek?

• U gaat met opgetrokken benen op de linkerzijde liggen.
• Er wordt gel aangebracht op de endoscoop zodat het opschuiven makkelijker gaat.
• Om de binnenkant van de darm beter te kunnen bekijken, wordt er lucht in de darm geblazen. Hierdoor kunt u een opgeblazen gevoel krijgen en de neiging hebben om windjes te laten.
• Geef hieraan toe en probeer ze niet op te houden. Deze winden ruiken niet omdat schone lucht ingeblazen wordt en uw darmen schoon zijn na het laxeren. U hoeft zich hier niet voor te schamen.
• Probeert u zich tijdens het onderzoek zoveel mogelijk te ontspannen.
  
  
• Tijdens het onderzoek kunt u krampen in de buik voelen, dit is niet altijd te voorkomen.
• Er kan af en toe op uw buik worden gedrukt. Daardoor kan de slang beter door de bochten van de darm opgevoerd worden. Dit kan gevoelig zijn.
• Waarschuw altijd als u pijn voelt.
  
  
• Soms wordt een stukje weefsel weggenomen voor microscopisch onderzoek. Dit is niet pijnlijk, omdat in het darmslijmvlies geen zenuwcellen zitten.
• Als tijdens het onderzoek poliepen worden gevonden, haalt de arts deze, indien mogelijk, direct weg.

Het hele onderzoek duurt ongeveer 30 minuten (een sigmoïdoscopie ongeveer 5 - 15 minuten). U moet er rekening mee houden dat door onverwachte omstandigheden de wachttijd kan oplopen.

Na het onderzoek

Na het onderzoek wordt u geïnformeerd door de verpleegkundige of op indicatie door de arts over de bevindingen en of er poliepen en/of biopten zijn weggenomen en de evt. controle-afspraak. Deze uitslag krijgt u ook op papier mee. 

Het onderzoeken van de weggenomen poliepen en/of biopten duurt ongeveer 1 week.

Met sedatie
Na het onderzoek moet u uitslapen op de verkoeverkamer. Hier krijgt u als u goed wakker bent ontbijtkoek en drinken aangeboden.

Wij zijn verplicht u na het toedienen van de sedatie 1 uur ter controle in het ziekenhuis te houden.  Houdt u hier a.u.b. rekening mee i.v.m. eventuele reistijd van degenen die u naar huis brengt. Vriendelijk verzoek om u aan de ophaaltijd te houden, dit in verband met de doorloop op de afdeling. 

Na een sedatie mag u de eerste 24 uur:

• niet zelfstandig deelnemen aan het verkeer (zowel auto, fiets, lopend of met de bus);
• geen machines besturen;
• niet werken.

U moet opgehaald worden op de afdeling endoscopie. U mag niet alleen naar beneden lopen. Als u geen vervoer heeft geregeld, mogen wij geen sedatie toedienen. Als u na de sedatie zelf in de auto stapt om te rijden en een ongeluk veroorzaakt bent u niet verzekerd omdat u onder invloed bent van een sederend middel (tot 24 uur na het onderzoek).

SJG Weert kan niet aansprakelijk gesteld worden hiervoor.

Zonder sedatie
Heeft u geen sedatie gehad, dan mag u meteen na het onderzoek naar huis.

Weer thuis

Als u bloed verdunnende medicatie gebruikt waar u vóór het onderzoek mee moest stoppen, dan hoort u na het onderzoek wanneer u hiermee weer mag beginnen.

Na een coloscopie:

• Kunt u nog wat last hebben van buikpijn, buikkramp, een vol gevoel of winderigheid. Dit verdwijnt binnen enkele dagen. Onderdruk de drang om windjes te laten niet, dit voorkomt buikkrampen.
• Mag u alles weer eten. Let de eerste  dag wel op dat u niet te vet, te veel  of gekruid eet. Gebruik die dag geen alcohol.
• Let op met koolzuurhoudende dranken, deze kunnen buikkrampen veroorzaken.
• Als er nog wat restvocht / ontlasting komt dan kan dit blauw / zwart van kleur zijn. Dit komt door kleurstof die soms tijdens het onderzoek wordt gebruikt. Dit verdwijnt vanzelf.
• Als tijdens het onderzoek poliepen of biopten zijn weggenomen, kunt u de eerste dagen spoortjes oud bloed verliezen via de anus.
• Bij pijnklachten mag u alleen paracetamol innemen (tot 3 x daags 2 tabletten van 500 mg).

Na een sedatie

• kunt u de rest van de dag nog wat suf zijn;
• tot 24 uur na de sedatie mag u niet zelfstandig deelnemen aan het verkeer;
• mag u niet gaan werken;
• neemt u geen belangrijke beslissingen;
• zorgt u dat er die dag een volwassene bij u is;
• drinkt u geen alcohol.

Risico’s

Als de arts een poliep verwijdert of een biopt neemt, maakt de arts een wondje in het slijmvlies van de darmwand dat kan nabloeden. Er is een heel kleine kans dat op de plaats van dat wondje een gaatje in de darmwand ontstaat. Ook kan er gebruik gemaakt worden van Argongas om bloedingen in het maag-darmkanaal onder controle te houden. Ook hierbij is altijd een kleine kans dat een gaatje (perforatie) optreedt. Ondanks dat wij de intervallen van scopieën volgens internationale richtlijnen uitvoeren, bestaat er altijd een risico dat er tussen twee onderzoeksmomenten toch een gezwel ontstaat.

Tips om laxeren gemakkelijker te maken:

• Drink Pleinvue langzaam, neem de tijd. Bij een vol en misselijk gevoel even de inname onderbreken en hervatten als het gevoel gezakt is.
• Start met een kop warme thee vóór u aan de tweede dosis Pleinvue begint.
• Drink de Pleinvue met kleine slokjes, eventueel met een bidon of een rietje.
• Wissel slokjes Pleinvue af met andere heldere dranken (water / (ijs)thee / appelsap / bouillon / koffie zonder melk)
• Drink Pleinvue bij voorkeur koud voor een betere smaak.
• Gebruik sorbitolvrije kauwgom om een andere smaak in de mond te krijgen.