Met verblijfskatheter naar huis

Urologie

Wat is een verblijfskatheter?

Een verblijfskatheter is een dunne slang die via de plasbuis naar de blaas gaat. Aan de katheter in de blaas zit een ballon met 10 ml water. Hierdoor blijft de katheter in de blaas zitten. De urine loopt via de katheter naar een opvangzak buiten het lichaam. De opvangzak zit aan uw been met een beenzakhouder of met elastische banden.

Een katheter mag 6 - 12 weken in de blaas blijven. Daarna wordt de katheter vervangen.

Hoe verzorgt u de katheter?

• Was altijd goed uw handen, zowel voor als na het verzorgen van de katheter. Ook bij het loskoppelen of vervangen van de opvangzak wast u uw handen voor en na de handeling.

• Was elke dag uw geslachtsorganen met lauw- warm water. Gebruik geen zeep of intiem spray. Bent u een man dan wast het gebied onder de voorhuid goed. Bent u een vrouw dan spreidt u de schaamlippen goed bij het wassen.

• Maak de katheter schoon met het washandje. Eventuele afscheiding op de katheter kunt u zo verwijderen.

Zorg dat de urine goed uit de blaas kan weglopen. Let op de volgende punten:

• Maak regelmatig de opvangzak leeg in het toilet.
• De opvangzak lager hangt dan de blaas als u loopt, zit of ligt.
• Maak de katheter met een pleister vast aan het bovenbeen.
• Drink dagelijks minimaal 2 liter.
• Let op dat de afvoerslang van de katheter niet strak getrokken is.
• Draag loszittende kleding.  Zo voorkomt u dat de katheter wordt afgeklemd.
• Zorg dar er geen knik zit in de katheterslang.

Hoe komt u aan de materialen?

U krijgt een zogenaamd startpakket mee naar huis. In het pakket zitten beenzakken, nachtzakken, fixatiebandjes e.d. om de katheter te verzorgen. De naam en telefoonnummer van de medisch speciaalzaak staat op het startpakket. Via dat telefoonnummer kunt u spullen bijbestellen.

Bestellingen die op werkdagen voor 16:00 uur zijn doorgegeven worden de volgende dag via de post thuis bezorgd. De medisch speciaalzaak declareert de kosten voor het startpakket rechtstreeks bij uw zorgverzekering.

Hoe gebruikt u de katheter met de opvangzakken?

Er zijn 2 soorten opvangzakken:

• een kleine voor overdag, de dagzak = beenzak
• een grote voor ’s nachts, de nachtzak = bedzak

De dagzak
De katheter is gekoppeld aan een urine opvangzak. Elke keer dat de katheter losgemaakt wordt van de opvangzak bestaat de kans dat er bacteriën in het systeem terecht komen. Maak daarom zo weinig mogelijk de katheter los van de opvangzak. Gebruik elke 4 - 7 dagen een schone dagzak.

De nachtzak
De nachtzak heeft een lange verbindingsslang. Die slang koppelt u aan de onderkant van de dagzak, waarna u de dagzak open zet. De urine kan dan via de dagzak in de nachtzak lopen. De opvangzak kunt u in een rekje aan uw bed hangen.

De volgende ochtend maakt u de nachtzak weer los van de dagzak en zet het kraantje van de dagzak dicht. U spoelt de nachtzak door met lauw warm water. De nachtzak bewaart u op een koele droge plek, dus niet in de badkamer. De nachtzak gebruikt u 3 nachten. Daarna gooit u deze weg en pakt een nieuwe nachtzak.

Legen van de dag- of de nachtzak
Om de opvangzakken te legen, opent u het kraantje aan de onderkant van de zak. U laat de urine in het toilet lopen. U hoeft hierbij de zak niet los te koppelen van de katheter. Is een opvangzak beschadigd, of loopt deze moeilijk leeg of ruikt de zak onaangenaam, dan kunt u de zak eerder vervangen.

Wat doet u als er geen urine in de opvangzak komt?

Het meest voorkomende probleem is dat er geen urine in de opvangzak komt. Heeft u dit probleem, dan controleert u eerst zelf of:

• er knikken in de katheterslang zitten, waardoor de urine niet in de zak kan lopen;
• de opvangzak lager hangt dan de blaas;
• de opvangzak goed aan het uiteinde van de katheter is aangesloten;
• u voldoende gedronken heeft.

Heeft u dit gecontroleerd en komt er geen urine in de opvangzak? Lees dan wat u moet doen bij: “Wanneer hulp inroepen?”

Welke klachten komen het meeste voor bij een katheter?

• Blaasontsteking; de kans op het krijgen van blaasontsteking is groot. Het is daarom belangrijk dat er een goede doorstroming van urine is. Antibiotica zijn meestal niet nodig.
• Blaaskrampen; nu en dan kunt u last hebben van blaaskrampen. Deze krampen kunnen lekken van urine veroorzaken langs de katheter. Uw uroloog kan eventueel medicijnen geven om de krampen te verminderen.
• Blaasirritatie; dit komt meestal in het begin voor. Vaak verdwijnen de klachten na enkele dagen vanzelf.

Wanneer hulp inroepen?

• Als u 2 - 3 uur geen urine in de opvangzak krijgt. U heeft wel alle punten gecontroleerd die staan onder: “Wat doet u als er geen urine in de opvangzak komt?”
• Als u aanhoudend veel pijn heeft.
• Als u ineens bloed in de urine heeft en dit na veel drinken niet verdwijnt.
• Als uw urine troebel is, onprettig ruikt of u een brandend gevoel heeft en dit niet verdwijnt na veel drinken.
• Als u last heeft van aanhoudende urinelekkage langs de katheter.
• Als u koorts heeft (hoger dan 38.5 °C) en koude rillingen in combinatie met troebele, sterk ruikende urine.

Alleen als u 2 - 3 uur geen urine in de opvangzak krijgt is het belangrijk om direct te bellen met het ziekenhuis. In de andere gevallen kunt u wachten tot overdag.

Wie belt u bij problemen?

Op werkdagen tussen 09:00 - 17:00 uur neemt u contact op met de poli urologie:
0495 – 57 24 80

Buiten kantooruren met de afdeling spoedeisende hulp:
0495 - 57 26 10