Duimbasis: anchovis plastiek, sardellen plastiek, artrodese

Orthopedie

Bij u is een operatie voorsgesteld in verband met slijtage (artrose) van de duimbasis. Er zijn 3 soorten ingerepen: anchovis plastiek of sardellen plastiek of arthrodese (stijfzetten van het duimgewricht). Deze folder kan u helpen om u beter op de operatie voor te bereiden.

De anatomie van de duim

De duim bestaat uit een tweetal kootjes (A). De duim scharniert (B) met het eerste middenhandsbeentje (C). Dit laatste beentje scharniert in het zadelvormige duim­basis­gewricht (D) weer met de hand­wortelbeentjes (E). In het duim­basis­gewricht kan de duim in vrijwel alle richtin­gen bewegen.

Alle gewrichtjes zijn bekleed met een dun laagje glad kraak­been. Indien het kraakbeen versleten of bescha­digd (F) raakt kunnen de gewrichtsopper­vlak­ken steeds moei­lijker langs elkaar glijden en kan het gewrichtje 'uit de kom' schieten. Het bewegen wordt dan moeilijker en pijnlijker. 

Oorzaak

Bij het ouder worden verminderd de kwaliteit van het kraakbeen, en het kraakbeen slijt dan sneller af. Kraakbeen kan vroegtijdig worden aangetast door reuma of een ongeval. De aandoening komt vooral voor bij (huis)vrouwen. Bij zwaar duimbelastend werk is de kans op slijtage groter. Meestal is de oorzaak echter onduidelijk.

Klachten

Veel voorkomende klachten zijn:

• Zwelling aan de duimbasis
• Pijn in de duimmuis bij knijpen of wringen
• Vermindering van kracht en/of beweeglijkheid

Onderzoek en diagnose

Op grond van de klachten wordt de diagnose vaak al vermoed. Voor een juiste diagnose zijn alleen lichamelijk onderzoek en röntgenfoto's voldoende. Soms wordt bloedonderzoek gedaan om andere oorzaken uit te sluiten.

Behandelingsmogelijkheden

Behandeling is alleen nodig indien er toenemende pijnklachten zijn. Indien pijnstillers, het ontzien van de hand, een rustspalk of injecties niet meer voldoende helpen kan een operatie zinvol zijn.

Voorbereiding

De operatie kan plaatsvinden onder algehele narcose of met alleen verdoving van de gehele arm. Bij de poli preoperatieve screening wordt met u besproken welke verdoving voor u het beste is. 

De operatie

• Anchovis plastiek:
  Bij de operatie wordt het versleten handwortelbeentje verwijderd en vervangen door een opgerold kunststof bandje. Via een 7 cm lange snee over de buigzijde van de pols wordt het versleten handwortel botje (E) verwijderd.  Het kunststof bandje wordt opgerold, totdat het ongeveer even groot wordt als het verwijderde botje. Hierna wordt dit bandje in de plaats van het verwijderde botje ingebracht en vastgehecht. De wondjes worden gehecht. Na de operatie komt er gips om de hand en onderarm.

• Sardellen plastiek: 
  Bij de operatie wordt het versleten handwortelbeentje verwijderd en vervangen door een opgerolde pees uit de pols. Via een 7 cm lange snee over de buigzijde van de pols wordt het versleten handwortelbotje (E) verwijderd. Met een paar kleine sneetjes op de buigzijde van de onderarm wordt de helft van een buigpees losgemaakt. De halve buigpees wordt naar de plaats van het verwijderde botje gebracht. De pees wordt opgerold in plaats van het ontbrekende botje gelegd. Hierna worden de wondjes weer gehecht. Na de operatie komt er gips om de hand en onderarm.

• Artrodese:
  Bij de operatie wordt het versleten gewrichtje stijf gemaakt. Via een 5 cm lange snee over de rugzijde van de duim wordt het versleten gewrichtje open gemaakt. De restanten van het kraakbeen worden verwijderd. Met speciale instrumentjes worden de gewrichts­vlakken zo gemaakt dat ze goed op elkaar passen. Om te zorgen dat het gewrichtje niet beweegt totdat het is vastgegroeid, worden 2 metalen pennetjes (G) ingebracht. Soms is het nodig om nog wat extra botweefsel in het gewricht aan te brengen om de kans op vastgroeien te vergroten. Het kan nodig zijn dit extra bot uit het spaakbeen uit de pols te halen. Na de operatie komt er gips om de hand en onderarm.
  

Na de operatie

De pijn na de operatie valt meestal mee. U krijgt een draagdoek (mitella) om de hand hoog te kunnen houden. In de meeste gevallen mag u de dag na de operatie weer naar huis.

Mogelijke complicaties

Complicaties zijn zeldzaam. Voorkomend zijn:

• Nabloeding.
• Wondinfectie.
• Zenuwbeschadiging waardoor er (tijdelijke) doofheid in de duim optreedt.
• Vertraagd of niet optimaal vastgroeien van het gewrichtje.

Het herstel

Ongeveer een week na de operatie krijgt u een nieuw gips. Na 6 weken wordt het gips verwijderd.

• Anchovis plastiek:
  Het kan nog enkele weken duren voordat de beweeglijkheid van de duim weer hersteld is. De specialist zal dan beoordelen of fysiotherapie nodig is of niet. De wondjes kunnen soms nog enkele maanden gevoelig blijven. De kracht in de hand blijft meestal iets minder dan in een gezonde hand.
  
  
• Sardellen plastiek:
  Het kan nog enkele weken duren voordat de buiging van de duim weer hersteld is. De specialist zal dan beoordelen of fysiotherapie nodig is of niet. De wondjes kunnen soms nog enkele maanden gevoelig blijven. De kracht in de hand blijft meestal iets minder dan in een gezonde hand.
  
  
• Artrodese:
  Na een week wordt een foto gemaakt om te controleren of het gewricht goed is vastgegroeid en de pennetjes kunnen worden verwijderd. Soms is het nodig om de pennetjes poliklinisch onder plaatselijke verdoving op de operatiekamer te verwijderen. Dit gebeurt dan op een andere datum. 
  Het kan nog enkele weken duren voordat de buiging van de duim weer hersteld is. De specialist zal dan beoordelen of fysiotherapie nodig is of niet. De wondjes kunnen soms nog enkele maanden gevoelig blijven.  Pas na 3 - 6 maanden is de kracht in de hand volledig hersteld.

De nacontrole

Voor het ontslag wordt er voor u een controle afspraak op de gipskamer gemaakt.

Weer aan het werk

Als u een betaalde baan heeft bespreekt u met uw bedrijfsarts wanneer u weer aan het werk kunt. Uw orthopeed kan en mag hierover geen uitspraken doen.