Okselklierdissectie borstkanker

In overleg met uw medisch specialist en verpleegkundig specialist heeft u gekozen voor een okselklierdissectie. De lymfeklieren en lymfevaten zijn onderdeel van het natuurlijk afweersysteem van uw lichaam. Afvalstoffen, bacteriën en virussen komen via de lymfevaten in de lymfeklieren terecht en worden daar gefilterd. Lymfeklieren en lymfevaten bevinden zich op vele plaatsen in uw lichaam.

In uw oksel zitten 10 tot 20 lymfeklieren. Borstkanker verspreidt zich meestal het eerst naar de lymfeklieren in de oksel (okselklieren). Vanuit deze klieren kan borstkanker zich verder in het lichaam uitzaaien. Soms moeten deze klieren daarom verwijderd worden. Dit heet een okselkliertoilet of okselklierdissectie. Hierbij worden, in tegenstelling tot het schildwachtklieronderzoek, niet 1 maar alle lymfklieren in de betreffende oksel verwijderd.

Wanneer wordt een okselklierdissectie uitgevoerd?

Het verwijderen van de klieren kan op 2 momenten in uw behandeling plaatsvinden:

1. Tegelijkertijd met de operatie aan de borst. Dit gebeurt wanneer er voor de operatie al is aangetoond dat er kwaadaardige cellen in een okselklier zitten. Ook kunnen er andere medische redenen zijn om alle klieren uit de oksel te verwijderen, zonder eerst een schildwachtklierprocedure uit te voeren.
   
   
2. Na het onderzoeken van de schildwachtklier. Dit gebeurt wanneer de schildwachtklier bij microscopisch onderzoek kwaadaardige cellen bevat. Dit betekent dat in een tweede operatie alle okselklieren verwijderd worden.

Voorbereiding

Binnenkort wordt bij u een okselklierdissectie uitgevoerd. U wordt hiervoor opgenomen in ons ziekenhuis. U blijft na deze operatie meestal een nacht bij ons slapen.

Belangrijke punten als voorbereiding op uw operatie:

• Nuchter zijn. 
  Om braken tijdens en na de operatie te voorkomen, is het belangrijk dat u nuchter bent. Dit betekent dat u tot 6 uur voor de operatie gewoon kunt eten en drinken, maar liever geen extreem vette maaltijden. U kunt tot twee uur voor de operatie heldere vloeistoffen drinken, (water, thee) zonder koolzuur.
• Medicijnen.
  Meld altijd aan de anesthesioloog welke medicijnen u gebruikt. Bepaalde medicijnen (zoals bloedverdunners) kunt u een aantal dagen voor de operatie niet meer gebruiken. De anesthesioloog bespreekt met u welke medicijnen u voor de operatie kunt blijven gebruiken.
• Roken.
  Wij raden u aan om minstens 6 weken voor de operatie te stoppen met roken. Nicotine vernauwt de bloedvaten waardoor problemen bij de wondgenezing kunnen optreden. Daarnaast zijn de ademhalingswegen van rokers vaak geïrriteerd en daardoor gevoeliger voor ontstekingen. Tevens stimuleert roken de maagzuurproductie. Bovendien kan hoesten na de operatie erg pijnlijk zijn.
• Uiterlijke verzorging.
  Zorg ervoor dat uw huid schoon is wanneer u naar het ziekenhuis komt. Verwijder eventuele make-up, nagellak, nepnagels, piercing(s) en/of contactlenzen. Sieraden en andere kostbaarheden kunt u beter thuislaten. Uw kunstgebit, gehoorappara(a)t(en) en/of bril mag u meenemen naar de operatiekamer.
• Ontharen.
  Wij vragen u uw oksels vanaf drie dagen voor de operatie niet meer zelf te ontharen met een tondeuse, scheermesje of ontharingscrème, omdat u daarmee het risico op infecties na de operatie vergroot.

Dag van uw operatie

Het is heel belangrijk dat u op de dag van uw operatie de volgende benodigdheden meeneemt:

• Een beha zonder beugels die goede steun geeft, liefst een sportbeha.
• Een pyjama, het liefst een shirt met knoopjes aan de voorkant, zodat het makkelijk is om deze na de operatie aan te trekken.
• Schone sokken voor tijdens de operatie.
• (Bad-) slippers.
• Toiletartikelen

Indien u medicatie gebruikt:

• Uw medicatie.
• Een algemeen medicatie overzicht. Deze is af te halen bij uw apotheek.

Voordat u naar de operatieafdeling gaat, vraagt de verpleegkundige u een operatiehemd aan te doen. Soms krijgt u een kalmerend middel van de verpleegkundige via een tablet. Dit middel is een voorbereiding op de algehele anesthesie. U kunt hiervan een slaperig gevoel en een droge mond krijgen.

Tijdstip van uw operatie

Wij zullen u tijdens de opname een tijdsindicatie geven hoe laat de ingreep zal plaatsvinden. Deze tijd is een richttijd en zal altijd aan onvoorziene en onverwachte gebeurtenissen onderhevig zijn.

De operatie

Een okselklierdissectie is een operatie die onder volledige narcose wordt uitgevoerd. De chirurg maakt een snee van 5 - 8 cm in de oksel en verwijdert via deze opening de lymfklieren. Na de ingreep wordt de wond gehecht. De okselklieren die verwijderd zijn, worden (samen met het eventuele andere verwijderde weefsel) opgestuurd voor onderzoek.

Om bloed, wond,- en lymfvocht weg te zuigen, worden er tijdens de operatie een of soms 2 dunne slangetjes (drains) in het operatiegebied aangebracht. Deze blijven tot ongeveer 24 uur na de operatie aanwezig in het wondgebied. Daarna worden ze door de verpleegkundige op de afdeling verwijderd en kunt u met ontslag.

Na de operatie

Na de operatie wordt u wakker op de uitslaapkamer. De verkoever verpleegkundige zal uw contactpersoon hierover telefonisch op de hoogte stellen. Als u goed wakker bent, wordt u teruggebracht naar de verpleegafdeling.

Na de operatie heeft u waarschijnlijk in meer of mindere mate pijn. Voor uw herstel is het van belang dat u na de operatie zo min mogelijk last heeft van pijn. De verpleegkundige op de afdeling zal u vragen om aan te geven of u op dat moment pijn heeft. Voor een goede pijnbehandeling voor, tijdens en na de ingreep is het van belang dat u de mate van pijn op dat moment aangeeft. Na de ingreep wordt zowel op de uitslaapkamer als op de afdeling gekeken hoeveel pijn u hebt. Dit gebeurt met behulp van een vraag waarop u de mate van pijn op een schaal van 0 tot 10 kunt aangeven.

Na de operatie komt de chirurg kijken hoe het met u gaat en of de wond goed geneest. De verpleegkundige ondersteunt u waar nodig bij de verzorging.

Na de operatie bekijkt u samen met de verpleegkundige en eventueel met uw partner, de wond. Als u goed herstelt, kunt u naar huis. Dit zal over het algemeen in de ochtend zijn.

Onderzoek van de weggenomen klieren

Na de operatie worden de weggenomen lymfklieren onderzocht door de patholoog. Het onderzoek levert de volgende informatie op:

• Hoeveel lymfklieren zijn verwijderd;
• In hoeveel lymfklieren zitten borstkankercellen;
• Of de top okselklier (de klier die naar de rest van het lichaam draineert) borstkankercellen bevat.

Uitslag

Het duurt ongeveer 5 werkdagen voordat de uitslag van de patholoog bekend is. Als de uitslag bekend is, wordt u hierover geïnformeerd door de medisch specialist tijdens het polikliniek bezoek. De informatie van de uitslag gebruikt het team van medisch specialisten om te bepalen of er vervolgbehandelingen nodig zijn en om hier vervolgens een advies over uit te brengen.

Risico’s en complicaties

Iedere operatie geeft een kleine kans op complicaties, zoals trombose, longontsteking, een nabloeding of wondinfectie.

Bij de operatie worden gevoelszenuwen doorgesneden. Als de uiteinden daarvan dichtbij de oppervlakte van de huid komen, kan er een sterke overgevoeligheid ontstaan. Dit kan het geval zijn in het operatiegebied, maar er kan ook een (meestal uitstralende) pijn in de arm worden ervaren. Na verloop van tijd verdwijnt de scherpe pijn, maar er kunnen gevoelsstoornissen blijven bestaan.

Heel soms worden de okselzenuwen beschadigd die verbonden zijn met de spieren van het schouderblad. Het schouderblad kan daardoor iets gaan uitsteken. Dit heet een afstaand schouderblad. Het is geen ernstige complicatie, maar kan wel vervelend zijn. U krijgt dan extra fysiotherapie. Meestal kunt u na deze fysiotherapiebehandeling wel weer alle bewegingen maken die u voor de operatie kon maken.

Een vervelende complicatie is lymfoedeem. Door de operatie aan de oksel kan lymfevocht (= seroom) moeilijker vanuit de arm en/of de hand worden afgevoerd. Het vocht hoopt zich op, waardoor de arm of hand aan de geopereerde kant dikker wordt. Soms is de zwelling nauwelijks te zien, soms wordt de arm dik. Vaak voelt de arm strak, zwaar, gespannen en moe aan. U kunt ook tintelingen in uw arm en hand voelen. Lymfoedeem kan meteen na de operatie optreden, maar ook pas na jaren. Het is belangrijk om meteen aan de bel te trekken als u last krijgt van lymfoedeem. Hoe eerder het ontdekt wordt, des te beter is het te behandelen. Dit vocht kan met een holle naald worden weggezogen. Dit is meestal niet pijnlijk omdat de omgeving van de wond nog gevoelloos is. Dit aanprikken van de wond kan nog tot enkele weken na het verwijderen van de drain nodig zijn. 
In de folder lymfoedeem vindt u meer informatie hierover.

Hoe kunt u zelf meewerken aan uw herstel?

Het is belangrijk dat u al snel na uw operatie weer in beweging komt. Dit is goed voor uw bloedcirculatie en uw spijsvertering.

Wanneer uw arts geen bezwaar heeft, zijn bewegingen in bed, zoals aanspannen van de spieren van het been, voeten en tenen optrekken en rechtop gaan zitten, goed voor uw herstel.

Daarnaast krijgt u een folder mee om thuis oefeningen te doen om de beweeglijkheid van uw arm en schouder te bevorderen.

Wanneer u wilt gaan zitten is het belangrijk uw wond te ontzien. Het is belangrijk dat u niets forceert t.a.v. het operatiegebied. Uw verpleegkundige kan u hier instructies over geven.

Naar huis

Als gevolg van uw operatie bent u meestal niet meteen weer fit, maar als u zich goed voelt kunt u uw normale leefpatroon weer oppakken. Dit verschilt per persoon en per ingreep.

Informatie na ontslag

U bent geopereerd aan uw oksel(s). Nu gaat u naar huis met instructies over de revalidatie na de operatie (zie ook de folder ‘Oefeningen na een borstoperatie met of zonder okselklierdissectie’).

De eerste dag na thuiskomst wordt u een van onze verpleegkundigen gebeld. U kunt met uw vragen of onduidelijkheden omtrent uw operatie of ziekte bij haar terecht.

Wat kunt u de dagen na de operatie doen:

• Douchen.
  Douchen kan de dag na de operatie. Douche liever niet te lang en te warm. Probeer de eerste dagen niet de volle douche op het wondgebied te zetten, i.v.m. pijn en te snel loslaten van de hechtingpleisters. Wees matig met douche-crème bij de wond i.v.m. irritatie en/of pijn. Wij adviseren u de wond met een zachte handdoek droog te deppen.
  
  
• Roze kleur.
  De roze kleur op uw huid in het operatiegebied kunt er u beter niet af boenen. De roze kleur wordt minder na het douchen.
  
  
• Baden of zwemmen.
  De komende 4 - 6 weken niet baden of zwemmen.
  
  
• Pleisters.
  Verwijder de pleisters niet zelf, deze blijven in principe een week zitten. Ze kunnen wel eerder loslaten. Wanneer de pleisters loslaten hoeven ze niet meer vervangen te worden.
  
  
• Verband.
  Als de wond nog lekt, kunt u de gazen naar behoefte vervangen.
  
  
• Hechtingen.
  De hechtingen zijn oplosbaar, ze hoeven dus niet verwijderd te worden.
  
  
• Drain.
  Zelden gaat u na deze operatie met een drain naar huis.  Wanneer u met de drain(s) naar huis gaat dan krijgt u een informatiefolder over drains mee van de verpleegkundige.
  
  
• (Sport)beha.
  U kunt na de operatie weer uw eigen beha dragen. Het is belangrijk dat u een beha draagt met brede banden. Dit geeft stevigheid cq. tegendruk bij de operatiewond en wordt geadviseerd om 24 uur per dag te dragen voor ongeveer 3 weken. Dit om vorming van wond- /lymfevocht zoveel mogelijk te beperken.
  
  
• Belasten en mobiliseren:
• Na een okselklierdissectie kunt u de eerste twee weken geen zware dingen tillen (> 2 kg) of langdurig eentonige bewegingen maken met de aangedane zijde.
• Zwaar lichamelijk werk (o.a. huishoudelijk werk, tuinieren en sporten) wordt de eerste 6 weken afgeraden.
• Autorijden wordt afgeraden totdat u het stuur weer optimaal kunt hanteren.
• Blijf liever niet te veel in bed liggen. U kunt uw armen op geleide van de pijn bewegen. Dus alleen meer bewegen wanneer het geen pijn doet.
• Pijnstilling.
  Zo nodig krijgt u een recept voor pijnmedicatie mee naar huis. Probeert u zich aan de richtlijntijden te houden. De verpleegkundige zal bij ontslag de gewenste tijden voor inname van de medicijnen met u doornemen. Bij veel pijn kunt u een klein kussentje gebruiken om ‘tegendruk’ bij de wond te geven of onder de arm te leggen. Het is verstandig om voor de operatie al Paracetamol en Ibuprofen in huis te hebben (indien er geen sprake is van een allergie hiervoor).
  
  
• Antistolling medicatie.
  Indien van toepassing zal de chirurg u vertellen wanneer u weer met uw medicatie kan starten.
  
  
• Polikliniekafspraak.
  Na ongeveer een week na de operatie wordt u bij ons op de polikliniek verwacht. Tijdens deze afspraak;
• krijgt u de uitslag van het onderzochte weefsel,
• wordt het verdere behandeltraject met u besproken,
• controleert de medisch specialist uw wond,
• wordt het verdere traject ten aanzien van het mobiliseren besproken.
• Hulp.
  Het kan verstandig zijn om voor de eerste periode hulp in huis te regelen.