Neuropsychologisch onderzoek

Volwassenen

Medische psychologie

Wie kan doorverwijzen voor neuropsychologisch onderzoek?

Meestal is het een medisch specialist die u doorverwijst voor een neuropsychologisch onderzoek. Het kan ook zijn dat u al bij een psycholoog van de afdeling medische psychologie in behandeling bent en dat deze het nodig vindt om een neuropsychologisch onderzoek te doen. In dat geval is de psycholoog diegene die het onderzoek aanvraagt. Deelname aan een neuropsychologisch onderzoek is altijd vrijwillig.

Waarom een neuropsychologisch onderzoek?

Door middel van een neuropsychologisch onderzoek kan de psycholoog:

• Vaststellen of een hersenbeschadiging gevolgen heeft voor het dagelijks leven.
• Nagaan of een klachten of beperkingen in het dagelijks functioneren te verklaren zijn door een beschadiging of storing in de hersenen.
• Onderzoeken of andere psychische factoren een rol spelen in het ontstaan of het voortduren van de klachten.

Waardoor kunnen veranderingen in de hersenen ontstaan?

Een grote verandering in de hersenen kan ontstaan als gevolg van:

• een ongeval (traumatisch hersenletsel);
• een beroerte (infarct of bloeding);
• een ziekte (infectie, tumor) of een aangeboren afwijking;
• een neurologisch ziektebeeld zoals ziekte van Parkinson.

Die veranderingen kunnen naast lichamelijke gevolgen, zoals verlamming of gevoelsverlies, ook invloed hebben op uw denken en handelen.

Er kunnen veranderingen optreden in de volgend gebieden.

Cognitief functioneren:

• stoornissen in aandacht;
• geheugen;
• waarneming;
• taal;
• denken;
• tempo en uitvoeren van handelingen.

Gedrag en emoties:

• initiatiefverlies;
• minder sociaal reageren;
• agressiviteit, angst;
• depressiviteit;
• prikkelbaarheid;
• persoonlijkheidsveranderingen.

Deze cognitieve stoornissen of gedragsveranderingen kunnen zorgen voor beperkingen in het dagelijks functioneren zoals in werksituaties, hobby's of sociale relaties.

Het neuropsychologisch onderzoek

Een neuropsychologisch onderzoek bestaat uit een gesprek en een aantal tests, soms aangevuld met vragenlijsten.

Het gesprek
Het gesprek is een kennismakingsgesprek en heeft als doel dieper in te gaan op de specifieke cognitieve klachten. Bij dit gesprek mag een partner of familielid aanwezig zijn.

Aan het eind van dit gesprek wordt in overleg met u bekeken welke vragen we graag willen beantwoorden door de inzet van testpsychologisch onderzoek.

Doel van het onderzoek is:

• uw klachten verder te onderzoeken;
• de ernst van uw problemen vast te stellen;
• een verklaring voor uw problemen proberen te vinden;
• een advies te geven voor de toekomst.

Welke tests worden gedaan, hangt af van de vraag van de specialist en de klachten die er zijn.

Een uitgebreid neuropsychologisch onderzoek heeft een aantal vaste onderdelen. Meestal worden de volgende functies onderzocht:

• geheugen;
• aandacht en concentratie;
• werktempo;
• waarnemen;
• taal en spraak;
• ruimtelijk inzicht;
• planningsvaardigheden.

Om een meer volledig beeld te krijgen, wordt nagegaan hoe u in het dagelijks leven functioneert. Hierbij wordt gekeken naar uw stemmingen en emoties en hoe u met moeilijke situaties of gebeurtenissen omgaat. Dit gebeurt via vragenlijsten en komt ook tijdens het kennismakingsgesprek aan de orde.

De testafname
De testafname volgt meestal aansluitend op het kennismakingsgesprek. De tests worden afgenomen door de psychodiagnostisch werker. Het onderzoek gebeurt aan een tafel in een rustige ruimte. De opdrachten zijn wat schools van opzet.

U hoeft zich niet speciaal voor te bereiden op het onderzoek. Zorg dat u zoveel mogelijk uitgerust bent. Neem eventuele hulpmiddelen mee zoals een leesbril of een gehoorapparaat.

Meestal kan een neuropsychologisch onderzoek in 1 keer afgerond worden. Soms duurt het 2 dagdelen van elk 2 - 3 uur. Het testonderzoek wordt gedaan zonder dat daarbij een familielid of partner aanwezig is. Dit zou u namelijk kunnen afleiden en de resultaten kunnen beïnvloeden.

De nabespreking 

Bij de nabespreking bespreekt de psycholoog de resultaten met u en, als u dat wenst, ook met uw partner of begeleider.

Soms maakt het neuropsychologisch onderzoek deel uit van meerdere onderzoeken, bijvoorbeeld bij de klinisch geriater. In dat geval verneemt u alle onderzoeksresultaten tijdens een gesprek met de medisch specialist die het onderzoek heeft aangevraagd. Heeft u daarna alsnog de behoefte aan een apart gesprek met de psycholoog, dan kan dat worden ingepland. De gegevens van het neuropsychologisch onderzoek worden vastgelegd in een onderzoeksverslag. In dit verslag staat:

• een korte weergave van het gesprek en de observatie;
• een samenvatting van de testresultaten;
• de hieruit voortkomende conclusies;
• een eventueel (behandel)advies.

Het rapport heeft een beperkte geldigheidsduur. Sommige uitslagen veranderen bijna niet. Andere zijn afhankelijk van een bepaald moment of gebeurtenis in iemands leven.

Uw rechten en plichten 

Als u instemt met een neuropsychologisch onderzoek dan wordt verwacht dat u zich zo goed mogelijk inzet. Na afloop heeft u recht op inzage van het onderzoeksverslag voordat dit naar de behandelend arts wordt gestuurd. Als u dat wil, geef dit dan zelf tijdig (liefst voor het afronden van het testonderzoek) aan ons door. Dit is ook zo voor uw overige rechten met betrekking tot de rapportage, zoals het recht op een kopie van het uiteindelijke rapport. Voor meer informatie, zie de folder 'Patiëntdossier: papieren kopie aanvragen'.

Verder heeft u recht op aanvulling, correctie of wijziging van gegevens in de rapportage wanneer u aannemelijk kunt maken dat deze onjuist of onvolledig zijn, dan wel niet ter zake doen gezien de doelstelling van het rapport. Tenslotte heeft u het recht om de rapportage niet naar de aanvrager te laten sturen. Deze wens moet u altijd schriftelijk aan uw psycholoog melden.

Het verslag wordt samen met de testuitslagen opgeslagen in uw elektronisch patiëntendossier.

Kosten neuropsychologisch onderzoek

Aan het neuropsychologisch onderzoek door de psycholoog in het ziekenhuis, zijn geen extra kosten verbonden. Die zijn inbegrepen in de medische zorg die de patiënt in SJG Weert krijgt.