Brandend maagzuur (reflux)

Maag-darm-leverziekten

Met brandend maagzuur of zuurbranden wordt het te vaak terugstromen van zure maaginhoud in de slokdarm bedoeld. De medische term voor dit terugstromen is reflux.

Bijna iedereen heeft wel eens last van brandend maagzuur of een oprisping. Bijvoorbeeld na een zware maaltijd, dit kan geen kwaad. Als je echter regelmatig last hebt van brandend maagzuur is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Deze kan beoordelen of onderzoek en een behandeling nodig zijn. Als er te vaak zure maaginhoud terugstroomt in de slokdarm en dit niet wordt behandeld, kan je slokdarm beschadigd raken.

De slokdarm

Zodra we voedsel doorslikken, komt het in de slokdarm terecht. De slokdarm is een buis die loopt van de keelholte tot aan de maag. In de wand van de slokdarm zitten spieren die het voedsel naar de maag vervoeren. Op de overgang van de slokdarm naar de maag zit een sluitspiertje. Dit sluitspiertje gaat open als er voedsel vanuit de slokdarm naar de maag gaat. Daarna gaat het weer dicht. Hierdoor stroomt voedsel en maagsap uit de maag niet terug de slokdarm in.

In de maag wordt het voedsel vermengd met maagsap. Maagsap bevat onder andere zoutzuur. De maag zelf heeft een dikke slijmvlieslaag die de maagwand beschermt tegen dit zuur. De slokdarm heeft geen beschermlaag. Als maaginhoud in de slokdarm komt, kan de slokdarm beschadigd raken door het zure maagsap. Hierdoor kan op den duur een slokdarmontsteking of een Barrett slokdarm ontstaan.

Oorzaken van brandend maagzuur

Er zijn verschillende oorzaken voor het te vaak terugstromen van zure maaginhoud in de slokdarm. De meest voorkomende oorzaken zijn:

• Een 'breukje' in het middenrif
  Het middenrif is een platte spier die de borstholte en buikholte van elkaar scheidt. In het middenrif zit een kleine opening, waardoor de slokdarm naar de maag loopt. Als deze opening in het middenrif te wijd is, kan de bovenkant van de maag een beetje boven het middenrif gaan uitsteken. We noemen dit een 'breukje in het middenrif'. Er stroomt dan makkelijker zure maaginhoud terug in de slokdarm.
  
  
• Te veel druk op de buik
  Door overgewicht of verstopping, maar bijvoorbeeld ook door een zwangerschap, is er minder ruimte in de buikholte waardoor de druk in de buik groter is dan normaal. Door de verhoogde druk kan de zure maaginhoud makkelijker terugstromen in de slokdarm. Ook door het eten van een hele grote maaltijd, kan de maag te vol worden en stroomt er makkelijker zure maaginhoud terug in de slokdarm.
  
  
• Een luie maag
  Bij een luie maag blijft het voedsel langer dan normaal in de maag. Hierdoor is de kans groter dat de zure maaginhoud terug de slokdarm instroomt. Een luie maag is een aandoening die ook wel een vertraagde maagontlediging wordt genoemd. Een luie maag komt bijvoorbeeld voor bij mensen met suikerziekte.
  
  
• Ouderdom
  Door ouderdom kan het sluitspiertje wat verslappen en minder goed sluiten. Zure maaginhoud stroomt dan sneller weer terug in de slokdarm.
  
  
• Roken en alcohol
  Nicotine en alcohol kunnen ervoor zorgen dat het sluitspiertje verslapt. Het sluit de maag minder goed af en de zure maaginhoud stroomt dan sneller weer terug in de slokdarm.
  
  
• Voeding
  Het gebruik van bepaalde voedingsmiddelen, zoals pepermunt, koffie, sterke thee, chocola, scherpe kruiden, koolzuurhoudende dranken en zuur vruchtensap, kan het sluitspiertje doen verslappen. Het sluit de maag dan minder goed af en de zure maaginhoud stroomt sneller weer terug in de slokdarm.

Klachten en symptomen bij brandend maagzuur

De klachten bij brandend maagzuur verschillen per persoon. Veel mensen hebben last van zure oprispingen. Zij proeven het zuur in hun mond. Maar ook zonder het zuur te proeven, kun je last hebben van brandend maagzuur.

Vaak hebben mensen vooral 's nachts als ze in bed liggen of bij het voorover buigen klachten. Dit heeft te maken met de positie van de maag en slokdarm. Daarnaast treden klachten vaak op na de maaltijd of als er extra druk op de buik komt/ bijvoorbeeld bij overgewicht, hard persen of hoesten.

Veel voorkomende klachten bij brandend maagzuur zijn: 

• Pijnlijk, branderig gevoel achter het borstbeen, vlak boven de maag.
  Sommige mensen voelen dit als een drukkende/ knijpende pijn die nogal eens verward wordt met hartklachten. De pijn kan uitstralen naar de hals, de rug en tussen de schouderbladen.
• Geïrriteerde keel, heesheid en hoesten.
  Dit komt voor als de zure maaginhoud regelmatig tot in de keelholte omhoog stroomt.
• Opboeren en oprispingen.
  Bij een oprisping komt er wat maagzuur in de mond terecht.
• Slikklachten en het gevoel alsof er een brok in de keel zit.
  Het gevoel een brok in de keel te hebben wordt ook wel 'globusgevoel' genoemd.
• Slecht gebit.
  Als het maagzuur tot in de mondholte terugstroomt/ kan het daar de tanden en kiezen aantasten.

Behandeling van brandend maagzuur

De behandeling is afhankelijk van de ernst van de klachten. De eerste behandeling bestaat vaak uit leefstijladviezen die u zelf kunt uitvoeren.

Als dit niet afdoende blijkt kan uw arts kiezen voor medicatie. Deze medicijnen zijn meestal voor een periode van 4 - 6 weken. In die tijd zullen de klachten vaak verminderen of verdwijnen. Is dit bij u niet het geval, dan moet u de medicijnen soms wat langer gebruiken of u krijgt een hogere dosering van hetzelfde medicijn voorgeschreven. Eventueel besluit de arts u een ander medicijn voor te schrijven.

Leefstijladviezen:

• Probeer niet te veel ineens te eten, maar regelmatig in kleine porties. Gebruik relatief vetarme voeding, vooral bij de avondmaaltijd.
• Rustig eten en drinken is erg belangrijk. U voorkomt zo dat u ‘lucht hapt’. Vermijd lucht bevattende spijzen en koolzuurhoudende dranken.
• Eet de laatste uren voor het slapengaan niets meer. Dus ook geen kaas uit het vuistje of borrelnootjes.
• Probeer te voorkomen dat u uw buikspieren vaak aanspant. U kunt beter ook geen zware lasten tillen.
• Vermijd strak zittende kleding die knelt omdat dit de spijvertering belemmert.
• Let op uw lichaamsgewicht. In geval van zwaarlijvigheid is het aan te raden te vermageren.
• Stop het liefst met roken. Beperk het gebruik van koffie, alcohol, pepermunt en chocolade.
• Inspanning door (tillend) bukken kunt u beter vermijden. Als u voorover leunt, is de kans namelijk groter dat er zure maaginhoud omhoogkomt.
• Door het hoofdeinde van uw bed ca. 20 cm hoger te plaatsen voorkomt u dat u te plat ligt.