Alvleesklierontsteking - acuut
Interne geneeskunde
De alvleesklier
De alvleesklier, oftewel pancreas, is een hormoonklier. Het orgaan is ongeveer 15 cm lang en 1 - 3 cm dik. De alvleesklier ligt tussen de maag en de dunne darm in, achterin de bovenbuik.
De alvleesklier heeft 2 belangrijke functies:
- Het maken van spijsverteringsenzymen, deze komen via de afvoerbuis van de alvleesklier in de dunne darm terecht.
- Het regelen van de bloedsuikerspiegel in het lichaam.
Wat is acute alvleesklierontsteking?
Bij een alvleesklierontsteking, pancreatitis, werkt de alvleesklier minder goed of helemaal niet meer. Acute alvleesklierontsteking betekent dat de ontsteking plotseling begint. Er zijn verschillende oorzaken mogelijk, zoals:
- galstenen;
- overmatig alcoholgebruik.
Wat merkt u van acute alvleesklierontsteking?
Bij een acute alvleesklierontsteking heeft u pijn midden in de buik onder het borstbeen. Deze pijn kan uitstralen naar de borst, de zijkanten van uw lichaam en de rug. De pijn begint vaak 12 - 24 uur na een maaltijd of na veel drank. De pijn kan uren tot dagen duren.
Andere verschijnselen kunnen zijn:
- lichte koorts;
- veel ontlasting;
- misselijkheid en/of overgeven;
- klamme huid;
- opgezette, gevoelige buik.
Bij een ernstige acute alvleesklierontsteking komt ook voor:
- shock;
- lage bloeddruk;
- snelle polsslag.
De pijn wordt vaak minder bij het rechtop zitten en naar voren leunen. Op de rug liggen, hoesten, diep ademhalen en krachtige bewegingen maken de pijn erger.
Een acute alvleesklierontsteking kan komen door galstenen. Een typisch verschijnsel is dan pijn die plotseling komt en snel erger wordt.
De klachten bij een ontsteking door overmatig alcoholgebruik zijn verschillend. Sommige mensen hebben een beetje pijn en nauwelijks klachten. Andere mensen zijn erg ziek en zweten veel. Ook ademen ze snel en hebben ze een hoge polsslag (tussen de 100 en 140 slagen per minuut).
Hoe ontstaat acute alvleesklierontsteking?
De belangrijkste oorzaken van acute alvleesklierontsteking zijn galstenen of het veelvuldig gebruik van alcohol.
Andere mogelijke oorzaken:
- gebruik van bepaalde medicijnen, zoals azathioprine (Imuran) en furosemide (een sterk werkende plaspil);
- een stofwisselingsziekte;
- gebruik van de pil in combinatie met een hoog cholesterolgehalte.
- beschadiging van de alvleesklier door een operatie of endoscopie (waaronder een ERCP);
- alvleesklierkanker;
- verminderde bloedtoevoer naar de alvleesklier, bijvoorbeeld door een extreem lage bloeddruk.
Hoe stelt de arts vast dat u acute alvleesklierontsteking heeft?
Bij erge pijn in de bovenbuik en rug denkt de arts aan een alvleesklierontsteking.
De arts onderzoekt u en gaat na of u naast de pijn ook lichte koorts, een snelle hartslag en een lage bloeddruk heeft.
Uw bloed wordt onderzocht. In de eerste dagen na het begin van de ontsteking is het gehalte van bepaalde enzymen in het bloed namelijk veel hoger dan normaal.
Soms is het nodig om een CT-scan, een echoscopie of MRI-scan te laten maken. Met deze onderzoeken kan de arts een verstopping van de galbuis door galstenen goed zien. Ook kan zo worden gezien of de alvleesklier vergroot is door een ontsteking.
Behandeling van acute alvleesklierontsteking
Bij de behandeling van acute alvleesklierontsteking moet de oorzaak van de ziekte worden aangepakt.
Dat betekent bijvoorbeeld:
- het weghalen van galstenen;
- het stoppen met het drinken van alcohol;
- behandeling van een stofwisselingsziekte;
- andere medicijnen.
Daarnaast krijgt u een behandeling tegen de pijn.
Is de oorzaak niet bekend? Dan moet de arts afwachten hoe de ontsteking zich ontwikkelt.
De eerste dagen mag u niets eten om de alvleesklier rust te geven. Via een infuus krijgt u veel vocht toegediend. Afhankelijk van pijnklachten mag u daarna stapsgewijs steeds meer drinken en eten.
Als u door aanhoudende klachten niet aan de gewenste hoeveelheid voeding komt, is sondevoeding noodzakelijk.
Bij de meeste mensen geneest de acute alvleesklierontsteking binnen 2 weken.
Complicaties bij alvleesklierontsteking
Bij een ernstige alvleesklierontsteking kunnen complicaties ontstaan, waarvoor opname op een intensive care nodig is. Complicaties kunnen zijn:
- Geelzucht: door zwelling van de alvleesklier kunnen de galwegen worden dichtgedrukt, waardoor de afvloed van gal naar de dunne darm wordt bemoeilijkt. Door de ophoping van galvloeistof ontstaat er geelzucht, zichtbaar aan de huid of het oogwit.
- Darmstilstand (ileus): door de zwelling in de bovenbuik kan de darm worden afgesloten en stil komen te liggen, wat kan zorgen voor een pijnlijke en opgezette buik, koorts, misselijkheid en braken.
- Orgaanfalen: in sommige gevallen kan een alvleesklierontsteking levensbedreigend worden als andere organen niet meer goed functioneren, zoals de nieren of longen.
- Pseudocyste: holte gevuld met vocht. Afhankelijk van de grootte kunnen cystes op omliggende organen drukken.
