Totaalruptuur
Poli gynaecologie
Een totaalruptuur is een grote inscheuring rond de vagina en anus, ontstaan tijdens een bevalling. Na het hechten blijft de wond de eerste paar dagen pijnlijk. De meeste vrouwen herstellen volledig na een totaalruptuur, en kunnen bij een eventuele volgende zwangerschap weer vaginaal bevallen. Het herstel duurt meestal 4 - 6 weken, maar dat kan oplopen tot een half jaar.
Wat is een totaalruptuur?
Tijdens een bevalling kan de huid en/of het onderliggende weefsel van de vagina scheuren, we spreken dan van een ruptuur. Bij een totaalruptuur is ook de kringspier van de anus geheel of gedeeltelijk doorgescheurd. De scheur kan doorlopen tot in de darm.
Bij ongeveer 2 van alle 100 bevallingen ontstaat een totaalruptuur. De kans is het grootst bij de eerste bevalling.
Hoe ontstaat een totaalruptuur?
Op het moment dat het hoofd van een kind wordt geboren, moet de vagina flink oprekken. Als het oprekken onvoldoende is of erg snel gaat, scheurt de vagina in. De scheur loopt soms tot aan de kringspier en de darm. De kans op inscheuring is groter bij:
- een groot kind;
- een kunstverlossing, zoals een vacuüm- of tangverlossing;
- een kind dat met het hoofd in een afwijkende ligging wordt geboren.
Tijdens de bevalling zal de verloskundige of de gynaecoloog het hoofd van uw kind zo voorzichtig mogelijk door de vagina-uitgang leiden om het risico op inscheuren zo klein mogelijk te houden. Daarbij beoordeelt hij/zij of het verstandig is om de huid van de vagina zelf ‘in te knippen’ (episiotomie). Het inknippen kan de kans op een totaalruptuur verminderen maar niet voorkomen. Soms scheurt de huid toch verder door.
Hoe wordt een totaalruptuur behandeld?
Een totaalruptuur moet altijd worden gehecht. Dit gebeurt meestal op de operatiekamer onder algehele verdoving of met een ruggenprik. Wanneer u voor de bevalling al een ruggenprik heeft gehad, kan men soms meteen op de verloskamer hechten. In de praktijk blijven veel vrouwen met een totaalruptuur een nacht in het ziekenhuis.
Om infecties te voorkomen, krijgt u antibiotica.
Weer thuis na een totaalruptuur
Een totaalruptuur kan pijnlijk zijn in de eerste dagen na het hechten. Meestal is de pijn goed te bestrijden met paracetamol. Als u andere pijnstillende middelen wilt gebruiken, moet u wel rekening houden met eventuele borstvoeding. Uw (huis)arts kan u hierover advies geven.
Het is belangrijk dat de ontlasting zacht blijft om spanning op de wond te voorkomen. Daarom moet u enkele weken laxeermiddelen gebruiken.
Verder is het goed om al snel te beginnen met oefeningen die de bekkenbodemspieren weer in conditie brengen. U kunt hiermee beginnen zodra de wond niet of nauwelijks meer pijnlijk is (ongeveer na 2 weken). Zo nodig krijgt u begeleiding van een bekkenfysiotherapeut. Uw (huis)arts kan hierover meer informatie geven.
Er zijn geen vaste regels over wanneer u weer gemeenschap kunt hebben na een totaalruptuur. Meestal is de wond na 4 - 6 weken goed genezen en is de pijn ook over. In principe kunt u dan weer gemeenschap hebben. Hetzelfde geldt voor sporten, waarbij het uiteraard verstandig is om voorzichtig te beginnen.
Wat zijn de gevolgen van een totaalruptuur?
Het overgrote deel van de vrouwen herstelt volledig van een totaalruptuur. U hoeft zich geen zorgen te maken als u de eerste weken na de bevalling nog klachten heeft. Het herstel kost tijd.
Een klein deel van de vrouwen die een totaalruptuur hebben doorgemaakt, blijft moeite houden met het ophouden van winden. Heel zelden met het ophouden van de ontlasting (meestal alleen bij dunne ontlasting). Waarschijnlijk helpen bekkenbodemspieroefeningen om de kans hierop te verminderen. Het duurt soms meer dan een half jaar voor een volledig herstel is bereikt.
Blijft u last houden van hinderlijke klachten? Dan is het verstandig om contact op te nemen met uw huisarts, gynaecoloog of verloskundige. U kunt met hem of haar bespreken of er nog mogelijkheden zijn om de situatie te verbeteren.
Volgende zwangerschap
In principe kunt u na een totaalruptuur weer gewoon vaginaal bevallen. In uitzonderlijke situaties wordt een keizersnede aanbevolen.
Het is mogelijk dat u opnieuw een totaalruptuur krijgt. De kans hierop wordt geschat op 4 - 8% en is dus hoger dan bij de eerste bevalling. Bij een kleine groep vrouwen die na een totaalruptuur klachten houdt, verergeren die klachten na de volgende zwangerschap. Ook als er dan geen totaalruptuur is ontstaan. Het is niet duidelijk of hun toename van klachten komt door de zwangerschap of door de bevalling.
Bij een volgende zwangerschap is het verstandig om met uw verloskundige of gynaecoloog te overleggen waar de bevalling kan plaatsvinden: thuis of in het ziekenhuis.
