Dieetadviezen colostoma

Diëtetiek

In deze folder vindt u adviezen over de voeding bij een colostoma. Een colostoma is een kunstmatige uitgang van de dikke darm op de buik. Deze is aangelegd omdat een deel van de dikke darm is verwijderd of (tijdelijk) niet wordt gebruikt. Na het aanleggen van een colostoma is het niet nodig een speciaal dieet te volgen. U mag alles eten en drinken. Er zijn wel een aantal zaken waar u re-kening mee kunt houden.

Vocht en voedingsvezels

In de dikke darm vindt het indikken van de ontlasting plaats. Vocht en zout wordt weer in het lichaam opgenomen. De overgebleven lengte van de dikke darm bepaalt onder andere de hoeveelheid en hoe vast de ontlasting is die via de colostoma het lichaam verlaat. Hoe meer dikke darm nog aanwezig is, zoveel te meer kan de ontlasting ‘indikken’. Zowel bij een dunne of brijachtige ontlasting als bij een vaste ontlasting zijn vocht en voedingsvezels belangrijk.

Vocht

Het is belangrijk om, verdeeld over de dag, 1,5 - 2 liter te drinken. Dit zijn ongeveer 12 - 16 kopjes. Onder vocht worden niet alleen dranken verstaan. Alle vloeibare producten worden meegerekend zoals water, frisdrank, koffie/thee, soep, yoghurt/vla en pap. U kunt zelf in de gaten houden of u voldoende drinkt. Als uw urine kleurloos of lichtgeel is, drinkt u genoeg. Wanneer u weinig plast en uw urine donker van kleur is, kan dit een teken zijn dat u te weinig heeft gedronken.

Voedingsvezels

Voedingsvezels zitten in plantaardige voeding. Ze kunnen voor het grootste gedeelte niet verteerd worden door het menselijk lichaam. Ze kunnen water opnemen en vasthouden. Hierdoor krijgt de ontlasting een goede vastheid. Ook zorgen voedingsvezels voor een goede darmwerking.

Voedingsvezels komen voor in plantaardige producten zoals:

• aardappelen
• fruit
• groente en rauwkost
• peulvruchten
• roggebrood
• volkorenbrood
• zilvervliesrijst

Mensen met een colostoma kunnen ook last van ‘verstopping’ (obstipatie) krijgen. Als uw ontlasting regelmatig hard is en moeilijk het stomazakje in gaat, is het verstandig om meer vocht en vezels te gebruiken. De diëtist kan u meer informatie geven over bijvoorbeeld vezelrijke voeding.

Algemene adviezen

Gewicht
Probeer schommelingen in het gewicht te voorkomen. Door te veel schommelen met het gewicht kunt u op den duur problemen krijgen met de verzorging van de colostoma. Bijvoorbeeld kunt u last krijgen van lekkage en daardoor kan huidirritatie ontstaan.

Gas-, geur- en kleurvorming
Er zijn voedingsmiddelen die gas- en geurvorming en verkleuring van de ontlasting kunnen veroorzaken. Het is een normaal gevolg van de spijsvertering. Hoeveel gasvorming, geurvorming en/of verkleuring van de ontlasting ontstaat, kan per persoon verschillen.

U hoeft de hieronder vermelde producten niet weg te laten. U kunt er zo nodig rekening mee houden, zoals bij een feestje, verjaardag of een avondje uit. Als u meer last heeft van bepaalde voedingsmiddelen hoeft dat niet voor altijd zo te zijn. Probeert u het product na enkele weken nogmaals uit.

Gasvorming
De hoeveelheid gas die ontstaat bij de vertering van het eten is voor iedereen anders. Dit wordt onder andere door darmbacteriën bepaald. Dit ver-andert niet bij de aanleg van de colostoma, de één heeft gewoonweg meer gasvorming dan de ander. Gasvorming of winderigheid wordt voor het grootste gedeelte veroorzaakt door ingeslikte lucht. Vooral bij tegelijkertijd praten en eten wordt veel lucht ingeslikt. Ook bij kauwgom kauwen, drinken door een rietje, roken, nervositeit en het dragen van een slecht passend gebit is dit het geval. Deze ingeslikte lucht komt er via de stoma weer uit.

Producten die extra gasvorming kunnen veroorzaken zijn:

• bier
• knoflook
• koolsoorten
• koolzuurhoudende dranken
• paprika
• peulvruchten (bijvoorbeeld bruine bonen, linzen, doperwten)
• prei
• spruiten
• uien

Geurvorming
Er zijn een aantal producten die een sterke geur aan de ontlasting kunnen geven. Dit gebeurt ook bij mensen zonder stoma. Als u het stomazakje op tijd vervangt en het stomazakje goed past, komen er geen geuren vrij. Een koolstoffilter in het stomazakje neemt eventuele geuren op.

Producten die extra geurvorming kunnen veroorzaken zijn:

• asperges
• eieren
• knoflook
• koolsoorten, vooral als ze lang gekookt zijn
• peulvruchten (bv. bruine bonen, linzen, doperwten)
• prei
• uien
• vitamine B-tabletten
• vis

Kleurvorming
Door de natuurlijke kleurstoffen in voeding kan de ontlasting verkleuren. Producten die verkleuring van de ontlasting kunnen veroorzaken zijn:

• bieten (rood)
• donkergroene bladgroenten zoals spinazie, andijvie en boerenkool (don-kergroen of zwart)
• ijzerpreparaten (zwart)

De inhoud van deze brochure is samengesteld door de werkgroep MDL chirurgie van het Netwerk Diëtisten MDL.