Fistel bij de anus

Chirurgie

Wat is een fistel?

Een fistel bij de anus (perianale fistel of fistula ani) is een onnatuurlijke verbinding tussen het anale kanaal en de huid hieromheen, meestal als een overblijfsel van een ontsteking in een anaalkliertje. Zo’n ontsteking kan zich uitbreiden in de sluitspier van de anus en vervolgens naar de huid. Wanneer de ontsteking door de huid heen breekt, kan er een fistel overblijven. Uit de fistel komt regelmatig pus of vocht. Ook kan er af en toe weer een abcesje ontstaan. Waarom deze aandoening bij de ene mens wel en bij de ander niet voorkomt, is niet bekend. Het komt dus niet door gebrekkige hygiëne.

Behandeling

Een seton is een draadje (rubber teugel of hechting) dat operatief in de fistelgang wordt gebracht. De eindjes worden aan de elkaar geknoopt, zodat het er niet uit valt. De seton loopt dus in een cirkel.

Door de seton kan het fisteltraject niet dichtgroeien en draineert de fistel goed. Hierdoor nemen de ontstekingen af. Het aanbrengen van de seton zorgt ervoor dat het traject rustig en ontstekingsvrij is om uiteindelijk te opereren. De draad zit vaak enkele weken in het lichaam. Meestal is deze operatie dus ter voorbereiding op een tweede operatie waarbij de fistel helemaal opgeheven wordt. Deze tweede operatie zal na ongeveer 2 -3 maanden volgen.

Vervolgoperatie

Als de fistelgang tot rust gekomen is, wordt de vervolgoperatie gepland. Afhankelijk van de ligging van de fistelgang (diep, door de kringspier of niet, oppervlakkig) wordt de vervolgoperatie gekozen.

• Als de fistel diep ligt of door het bovenste deel van de kringspier loopt, wordt gekozen om de fistelgang te sluiten met een laserbehandeling (SILAC). Deze geeft een hoge dosis energie af aan het weefsel, waardoor het weefsel aan zichzelf plakt.
• Als de fistel door het onderste 1/3 deel van de kringspier loopt, kan gekozen worden voor laserbehandeling en/of het (deels) uitsnijden van de fistelgang.
• Als de fistelgang oppervlakkig ligt, kan gekozen worden voor het klieven van de fistel. Het gangetje wordt dan in de lengte open gemaakt en schoongemaakt. De wond moet dan vanzelf weer dichtgroeien.

Welke vervolgbehandeling het beste is, kan pas op de operatiekamer bepaald worden door de chirurg.

Complicaties

Geen enkele operatie is zonder risico’s, dus ook bij deze operatie is de normale kans op complicaties aanwezig. Daarnaast zijn er nog enkele specifieke complicaties mogelijk. Omdat de ingreep plaatsvindt in een bloedvatrijk gebied (de anus), kan na de behandeling wat bloedverlies optreden. Bij de seton procedure wordt de wond altijd opengelaten. Omdat de wond dicht bij de anus ligt is deze altijd in meer of mindere mate verontreinigd.

Bij een deel van de vervolgoperaties wordt geopereerd in de nabijheid van of aan een deel van de sluitspier van de anus. Dit kan soms leiden tot incontinentie klachten. Incontinentie is het ongewild verlies van urine, ontlasting of wind. In het begin kan er zeker enig verlies van controle van de sluitspier optreden, met name op winden, maar mogelijk ook op vocht, zeker omdat de wonden open zijn. Dit betekent dat wanneer u een windje of wat vocht voelt aankomen, u de sluitspier bewust moet aanspannen, terwijl dat voorheen moeiteloos en bijna onbewust ging. U moet dus de continentie meer bewust gaan beheersen. Meestal is dit van tijdelijke aard. 

LET OP:
Incontinentie komt dus niet voor bij setonplaatsing. We maken daar over het algemeen geen wonden, of slechts een klein stukje. Maar gaan dan zeker niet door de kringspier! Als een seton uitvalt, moet deze herplaatst worden.

Na de behandeling

De pijn na de operatie waarbij een seton wordt geplaatst is meestal goed te onderdrukken met gewone pijnstillers. De seton geeft soms hygiënisch ongemak en hinder in het dagelijks leven bij zitten en fietsen. Hoe snel u weer kunt werken is afhankelijk van, of er alleen een seton geplaatst is, of dat er ook nog een stukje van de fistelgang opengemaakt is. Meestal is dat tussen de tweede dag na de operatie en 2 weken. Soms valt de seton spontaan uit de fistel. 

Na het plaatsen dient u de draad dagelijks heen en weer te bewegen. Na het plaatsen van de seton kan er tijdelijk meer bloedverlies optreden, meestal neemt het bloeden na 2 weken af. Wel kan er soms nog wat vocht op pus uit de wond komen, dit is normaal. Hiervoor kunt u een verbandje of een maandverbandje tegen de wond leggen. 

Na ongeveer 6 weken komt u voor controle op de poli en wordt het verdere beloop met u besproken.

Na de vervolgoperatie moet u de ontlasting zacht houden. U krijgt daarom een recept mee naar huis en het advies voldoende te drinken.

Afhankelijk van de grootte van de wond heeft u wel of geen wondzorg nodig. Dit zal met u besproken worden na de ingreep. Als dit niet nodig is, is gewone dagelijkse hygiëne voldoende. Dit houdt in een tot drie keer per dag schoonspoelen met water, en altijd na ontlasting.

Contact opnemen

Neem bij de volgende klachten meteen contact op:

• Forse nabloeding
• Toenemende pijnklachten
• De wond gaat zwellen
• Koorts boven de 38,5 ºC