Jaarlijks belanden tienduizenden kwetsbare ouderen door een val in het ziekenhuis. Te vaak wordt nog gedacht dat vallen nou eenmaal bij de leeftijd hoort. “Die aanname klopt niet”, stelt geriater Wouter Overbeek. “Met de juiste medische beoordeling en begeleiding kun je de kans op vallen aanzienlijk verkleinen en verminder je valangst. Dat is precies wat we doen op het valspreekuur in SJG Weert.”
De cijfers zijn ronduit verontrustend. Maar liefst 30% van alle thuiswonende 65-plussers in ons land komt minimaal één keer per jaar ten val. In 2019 werden bijna 40.000 ouderen met botbreuken of verwondingen opgenomen in het ziekenhuis. Voor 5000 senioren kwam de hulp te laat. Zij overleden aan de gevolgen van hun val.
“Daarnaast is er nog heel veel onzichtbaar leed”, zegt geriater Wouter Overbeek. “Mensen die regelmatig vallen, belanden nogal eens in een neerwaartse spiraal. Door beperkingen in het zelfstandig functioneren en de angst om opnieuw te vallen, worden ze minder actief. Daardoor vermindert de spierkracht en de balans, hetgeen het risico om te vallen alleen maar vergroot.”
Gedeelde expertise in één spreekuur
Wat veel mensen nog niet weten is dat deze cirkel effectief te doorbreken is. Sterker nog: het is wetenschappelijk bewezen dat de kans om te vallen met de juiste medische interventies aanzienlijk kleiner wordt. Op het valspreekuur in SJG Weert is alle expertise rond dit doel gebundeld. Geriaters, geriatrieverpleegkundigen en fysiotherapeuten brengen samen systematisch en volgens wetenschappelijk getoetste richtlijnen alle risicofactoren in kaart. Allerhande factoren zijn van invloed op het valrisico. Denk aan het gebruik van medicijnen, de spierkracht, het looppatroon, de bloeddruk en hartfunctie, het schoeisel, de thuissituatie, of de instellingen van de rollator. Vaak gaat het om een combinatie van factoren.
Voor het onderzoek, de diagnose en het behandelvoorstel hoeft de patiënt maar één afspraak te maken bij de poli geriatrie. “De intake en het onderzoek bij de geriater, de tests bij de geriatrisch verpleegkundige en het onderzoek door de fysiotherapeut: alles wordt achter elkaar gepland. Aansluitend buigen we ons samen over de uitslag en bekijken we welke interventies er nodig zijn om een nieuwe valpartij te voorkomen. Naast gerichte kracht- en balanstraining is die gewenste begeleiding voor iedereen anders. Elke patiënt loopt en beweegt namelijk anders, heeft het leven op zijn eigen manier ingericht en heeft zijn eigen ziektegeschiedenis.”
Topje van de ijsberg
In 2019 vonden 32 kwetsbare ouderen uit deze Midden-Limburgse regio hun weg naar het valspreekuur in Weert. “Dat is slechts het topje van de ijsberg. De landelijke cijfers liegen niet. Elke tien minuten moet er een 65-plusser naar de spoedeisende hulp met letsel als gevolg van een valpartij. Om maar aan te geven hoe groot dit probleem is hoeveel leed en angst er op dit moment nog verborgen blijft.” Voor ouderen die regelmatig vallen of bang zijn om te vallen, heeft de geriater dan ook één dringend advies: “Maak het probleem bespreekbaar met je huisarts en ga naar de valpoli. Vallen is niet normaal, het hoort niet bij de leeftijd. Je kunt het écht voorkomen.”
Gezondheidskrant SJG Weert - april 2021 - nummer 1 - pag. 11
