Goede, eenduidige overdracht van levensbelang voor kwetsbare ouderen
Mevrouw Timmermans heeft haar heup gebroken in het verzorgingshuis en ligt nu in het ziekenhuis. Door de hele situatie is ze in de war geraakt en vindt ze het lastig om vragen van de verpleegkundige en de arts te beantwoorden. Voor haar behandeling en herstel is het echter van groot belang dat haar zorgverleners over de juiste informatie beschikken. Ze moeten bijvoorbeeld weten of mevrouw Timmermans ook andere gezondheidsproblemen heeft. Of ze gebonden is aan een dieet, hulp nodig heeft bij het eten of zorg en ondersteuning aan huis heeft. En zo zijn er vele vragen die beantwoord moeten worden.
Bovenstaand voorbeeld maakt duidelijk hoe belangrijk het is dat de zorg goed wordt overgedragen. Zeker bij kwetsbare ouderen is het helemaal niet vanzelfsprekend dat de patiënt zelf alle relevante informatie kan geven. Een goede overdracht vraagt om duidelijke afspraken tussen zorginstellingen. Tegen deze achtergrond hebben huisartsen, ziekenhuizen en instellingen voor thuiszorg, verzorgingshuis- en verpleeghuiszorg in Noord en Midden-Limburg de krachten gebundeld. Door de overdracht samen volgens dezelfde strakke richtlijnen te organiseren, laten zorgverleners niets aan het toeval over en krijgen kwetsbare patiënten in deze regio na opname of ontslag altijd en overal de afgesproken zorg die ze nodig hebben. Voor de verpleegkundige overdracht zijn eenduidige afspraken gemaakt. De zorginstellingen in deze regio maken daarmee grondig werk van het advies van de Inspectie voor de Gezondheidszorg die in 2014 oordeelde dat de overdracht tussen de eerste, tweede en derde lijn in Nederland nog voor verbetering vatbaar is.
“Door de verpleegkundige overdracht regionaal op dezelfde manier te organiseren, voorkomen we dat informatie niet volledig of te laat wordt aangeleverd.”
Eenduidige aanpak
“Door de verpleegkundige overdracht regionaal op dezelfde manier te organiseren, voorkomen we dat infor dezelfde taal spreekt, begrijpen we elkaar beter, verkleinen we de kans op hiaten en tillen we de zorg naar een hoger niveau”, vertelt Anke van Rooy, teamleider beschouwende vakken in SJG Weert.
Onder aanvoering van een regionaal kernteam hebben acht zorgorganisaties harde afspraken gemaakt over een eenduidige overdracht van kwetsbare patiënten. Meditta en Cohesie namens de huisartsen, de ziekenhuizen in Weert, Roermond en Venlo en de instellingen voor thuiszorg en verpleeghuis- en verzorgingshuiszorg, vertegenwoordigd door de Zorggroep, Land van Horne en Proteion. In werkgroepen brachten zij de afgelopen maanden gedetailleerd in beeld waar een verpleegkundige overdracht aan moet voldoen.
Christian Hermans, teamleider van de verpleegafdeling heelkunde en cardiologie van SJG Weert, licht toe: “Een verpleegkundige overdracht moet compleet zijn en binnen 24 uur nadat de patiënt is overgedragen aan een andere zorgverlener, plaatsvinden. Daarbij is de medewerker die de patiënt als laatste ziet, verantwoordelijk voor een goede en tijdige overdracht. In verband met de privacy van de patiënt staan we bovendien garant voor een veilige uitwisseling van gegevens. Er wordt nu hard gewerkt aan één elektronisch en goed beveiligd systeem; zolang dat nog niet operationeel is, worden alle overdrachten gefaxt.”
Strenge richtlijnen
Denk niet dat een verpleegkundige overdracht zomaar is geregeld. Er komt een heleboel bij kijken. De informatie die een zorgverlener overdraagt, moet efficiënt en compleet zijn en voldoen aan strenge richtlijnen. Alles wat belangrijk is voor diegene die de zorg overneemt, moet worden vastgelegd. Vanzelfsprekend de reden van opname, de diagnose en behandeling en de medicijnen die iemand gebruikt. Maar bijvoorbeeld ook: heeft de patiënt pijnklachten? Is er hulp nodig bij het eten? Bestaat er een valrisico? Ontvangt de patiënt al thuiszorg en hoe ziet die er dan uit? Gebruikt hij hulpmiddelen? Volgt hij een dieet? Heeft hij last van allergieën? Rond de overdracht worden al dit soort vragen beantwoord.
Zelfredzaamheid
Marjo Swinkels, expert wijkverpleging bij Land van Horne, licht toe. “Bij een opname in SJG Weert proberen wij onze ervaringen met cliënten zo goed mogelijk te vertalen naar het ziekenhuis. Daarbij mag alleen een inhoudsdeskundige het overdrachtsformulier invullen, een medewerker die precies weet hoe het met de cliënt gaat. In de zorg wordt de zelfredzaamheid van cliënten steeds belangrijker. We proberen zoveel mogelijk aan te sluiten bij wat iemand zelf kan, in nauw overleg met mantelzorgers. Dat zie je terug in de overdracht. We betrekken mantelzorgers bij elke stap die we zetten.”
Voor de medische overdracht en de overdracht van medicatiegegevens volgt eenzelfde soort amenwerkingstraject om de onderlinge afspraken nog beter op elkaar af te stemmen. De knelpunten waarmee de verschillende zorgverleners mee te maken hebben zijn in beeld gebracht. Inmiddels is gestart met een pilot om te ervaren of bedachte oplossingen in de praktijk uitvoerbaar zijn en daarmee recht doen aan een eenduidige en veilige overdracht van medische- en medicatiegegevens.
Gezondheidskrant SJG Weert • nummer 1 • april 2016 • pag. 17
